राजतन्त्र र लोकतन्त्रको लडाइँले परिवारमा विग्रह, देश नै नरहे यी व्यवस्थाको के अर्थ ?

अनुसा थापा
जनता आफू दुःख गर्छन्, आफ्नो परिवारजनसँग रमाउँछन् । तर, व्यवस्थाप्रतिको झुकावले जनताको परिवार दुई फ्याक बनेको छ । परिवारमै राजावादी र गणतन्त्रवादीको भिडन्त शुरु भइसकेको छ । साथीभाइको हकमा पनि त्यही छ । राजावादीले गणतन्त्रको विरोध गर्दा गणतन्त्रवादी आक्रोशले चुरचुर हुन्छ र त्यही झगडा शुरु हुन्छ ।

भूपू राजा ज्ञानेन्द्र होस् या लोकतान्त्रिक व्यवस्थाका नेताहरु, जनताले तिरेकै करबाट तलबभत्ता खाइरहेका छन् । तर, उनीहरु आनन्दसँग बसिरहेका छन् । ऋण स्वीकृत गरेर अहिलेपनि मोजमस्ती गरिरहेका छन् । त्यस्ताका लागि जनता लडिरहेका छन्, के भन्ने ? आफ्नो टाउको ९२ हजार वैदेशिक ऋण पुगेको जनता देख्दैनन् ।

आफ्नो छोराछोरी विदेशमा बेच्नुपरेको छ । जनतालाई हिजोपनि खान लाउन धौं थियो, अहिलेपनि धौं छ । देशले राजतन्त्र र गणतन्त्र दुवैको स्वाद चाखिसकेको छ । दुवै व्यवस्थाले सिद्याउनेबाहेक केही गरेन् । अझैपनि त्यस्तो व्यवस्थाका लागि घरभित्रै विग्रह गर्नु मुर्खता हो कि होइन् ?

बुढाले भन्थे,‘बाँदरले आफ्नो घर पनि बनाउँदैन्, अर्काको बनेको घर पनि भत्काउँछ ।’ अहिले त्यस्तै अवस्था बनेको छ । जनतामा अहिलेपनि चेतना आएको छैन् । जुनसुकै व्यवस्था आएपनि जनताले के पाए ? रोजगारी पाए ? बिहान बेलुका सहज रुपमा छाक टार्न सके ? अहिलेपनि फिस तिर्ने पैसा भएर छोराछोरीलाई विद्यालयले निकालिरहेको छ ।

नेपाली भूभाग विदेशीले कब्जा गर्दै गएका छन् । विडम्बना, जनता आँखामा पट्टी बाँधेर बसेका छन् । न राजतन्त्रको विकल्प गणतन्त्र हो न गणतन्त्रको विकल्प राजतन्त्र । हिजो त्यत्रो लडाइँ लडेर गणतन्त्र ल्याएको होइन् ? राजाले मोजमस्ती गर्यो, देशमा विकास गरेन्, जनताले तिरेको कर लुट्यो भनेर जनता लडें ।

देशमा परिवर्तन ल्याउँछौं भनेर हिँडेका नेताहरुलाई साथ दिए । छातीमा गोली खाए । तर, के पाए ? सत्तामा पुगेपछि नेताहरुको रुप नै फेरियो । उनीहरुले जनतासँग गरेको वाचा बिर्सिए । एउटा राजाले खायो भनेर जनता उत्रिए, बदलामा हजारौं छोटे राजाहरु जन्मिए । त्यसैले अब जनता कसैको बहकावमा आउने होइन् ।

देश सिद्याउने राजतन्त्र र गणतन्त्रको पक्षमा वकालत गर्न छोडेर जनता अब जनता बनिदिनुपर्यो । यी दुई तन्त्रले केही उखाल्नेवाला छैन् । यस्ताका लागि आफ्नो परिवारजनसँग लडाइँ लड्नुको के औचित्य ? जो आएपनि खाने मात्रै हुन् । आफ्नो व्यक्तिगत स्वार्थ मात्र हेर्छन् ।

तिनीहरुले ल्याएर भाँडोमा चामल हालिदिने होइनन् । आफैंले दुःख नगरे खान नपाइने भएपछि यस्ताको आन्दोलनमा किन पक्ष ? किन बोल्नु ? अहिले जनताको छोराछोरी धमाधम खाडी गइरहेका छन् । त्यसैले यहाँ भएको परिवारले खान पाइरहेका छन् । यिनीहरुले रोजगारी दिन सकेको भए, आफ्ना सन्तानबाट छुट्नुपर्थ्यो ।

व्यर्थमा आफ्नो समय खेर नफालौं । यस्ताको पछि लागेर केही हात पर्ने छैन् । बरु देशको लागि लडौं । राजावादी र गणतन्त्रवादीको नारा लिएर लड्नु बेकार छ । पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र होस् या लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक व्यवस्थाका नेता, नेपालको भूभाग उनीहरुले चीन र भारतलाई बेच्यो ।

२७ खर्ब विदेशी ऋण ल्याएर मोजमस्ती गर्ने त राजा र नेता न हुन् । जनताले त त्यो पैसा पाएका छैनन् । जनताले तिरेको कर पचाए, रेमिट्यान्स कहाँ गयो भन्ने जानकारी छैन् । यिनीहरुको कारण देश ऋणको दलदलमा फसेको छ । सरकारले पैसा नदिएपछि व्यवसायीहरु धरधर रुँदै हिँडेका छन् ।

यो स्थितिमा पुर्याउने यिनीहरु नै होइनन् ? सबै मिलेर देश लुटेका हुन् कि होइन् ? अनि सबै देख्दादेख्दै पनि जनता यिनीहरुको पछि लाग्नुलाई के भन्ने ? जनतामा अहिलेपनि चेतनाको विकास भइसकेको छैन् भन्ने त पुष्टि भइसकेको छ । अहिले देशको साक्षारता दर बढेको छ ।

जनता शिक्षित भएका छन् । उनीहरु अभिव्यक्ति व्यक्त गर्न सक्छन्, आँखा देख्छन्, कान सुन्छन् । जनावरलाई त्यो नगरभन्दा त मान्छ भने जनता मान्दैनन् । जे ‘नगर’ भनेको हुन्छ, जनताले त्यही गर्छन् । यस्ता जनताले के नाम दिने ? सही र गलतको भिन्नता छुट्याउन नसक्ने जनताले पढेको के काम लाग्यो ?

पढेर मात्र भएन् क्या, के गर्दा ठीक हुन्छ वा बेठीक हुन्छ ? छुट्याउन सक्नुपर्छ । जनताहरु पढेर पनि ‘अनपढ’ बनिदिँदा आज देशको यो अवस्था बनेको होइन् ? जनता नेताहरुको झोले बनिदिए । कोही राजातिर लागे, कोही नेतातिर । आफ्ना नेतृत्वले जे गरेपनि ठीक । देशै लुटेर खाइसक्दापनि उनीहरुले खबरदारी गरेनन् ।

जसको असर जनताले मात्र नभईकन देशले नै भोग्नुपर्ने अवस्था आएको छ । नेपाल नै नरहने हो कि सम्मको चर्चा चल्न थालिसकेको छ । एउटा उखान छ,‘हुलमुलमा ज्यान जोगाउनु, अनिकालमा बीऊ जोगाउनु ।’ भोलि आन्दोलनका क्रममा तलमाथि भइहाल्यो भने कसलाई क्षति हुन्छ ?

नेताहरुलाई कुनै फरक पर्दैन् । उनीहरुलाई जनता ‘बलिको बक्रा’ जस्तै भएको छ । तर, त्यसले उनीहरुको परिवारलाई ठूलो क्षति हुन्छ । द्धन्द्धकालका पीडितहरुको अवस्था त अहिलेपनि हामीले देखेका छौं । आफ्नो उद्देश्य पुरा भएपछि उनीहरुले फर्किएर पनि हेर्दैनन् । त्यसैले यस्ता स्वार्थीहरुका लागि जनताले आफ्नो ज्यान खेर नफालौं ।

परिवार र साथीभाइसँग नजुधौं । जुन व्यवस्था आएपनि जनताले पाउने भ्रष्टाचार, बेरोजगारी मात्र हो । त्योबाहेक केही हात लाग्ने छैन् । आठ कक्षा पढेको व्यक्ति अहिले देशको प्रधानमन्त्री छन् । उनीभन्दा धेरै पढेको र क्षमतावान जनता यहाँ छन् । तर, जनताका छोराछोरी धमाधम बाहिर गइदिँदा यिनीहरुलाई मोजमस्ती गर्न सहज भयो ।

फेरि यो नियति जनताले नै बनाएका हुन् । उनीहरु झोले नबनेको भए आज आफ्नो सन्तानसँग बस्न पाइन्थ्यो कि । २३८ वर्ष राजतन्त्र देशमा रह्यो, देशमा के विकास भयो ? लोकतन्त्र गणतन्त्र आएको १८ वर्ष भयो । तर, उपलब्धि केही छैन् । जनताले त उपलब्धि खोज्ने हो नाकि उनीहरुको पछि लाग्ने ?

उनीहरु लुट्द्रै गए, जनता मुखमा बुझो लगाएर बसे । अहिले देश सकियो कि सकिएन् ? लोकतन्त्र गणतन्त्रका नेता भन्छन्, हामीले गाउँगाउँमा बाटो पुर्याऔं । जग्गाको भाउ उचाइ पुर्याइयो । यत्रा घर बनाएर विकास गरियो । घर बनाउनु विकास हो ? बाटो नजाँदा जनताहरु आफ्नो गाउँघरमा रमाएका थिए ।

खेतीकिसानी गरेर जीविकोपार्जन गरिरहेका थिए । अहिले गाउँ रित्तो बन्यो । सबै विदेशतिर लागे । घरहरुमा ताल्चा लाग्यो । खेतबारीहरु बाँझो बन्यो । यो विकास कि विनाश ? जनतालाई कतिसम्म भ्रमित बनाउन सकेका ? नेपालका खेतबारी जम्मै बाँझो हुँदा खाद्यान्न बाहिरबाट आयात गर्नुपरेको छ ।

व्यापार घाटा ह्वात्तै बढेको छ । अझैपनि विकासको नारा दिन लाज लाग्दैन् ? सरकारले जनतालाई आत्मनिर्भर बन्न सिकाएन् । आफ्नो पूँजी उद्योग, कलकारखानामा लगाउन सिकाएको भए, आज देश कुन मोडमा हुन्थ्यो ? हुन त आफ्नो खल्ती भर्नका लागि भएका उद्योग, कलकारखाना त बेचेर खाए ।

यस्ताले के देशको भलो र उन्नति चाहन्थें ? अब त सत्ता सञ्चालक, विपक्षी, राजावादी सबै सडकमा आउने घोषणा गरेका छन् । जब जब अर्काले खान खोज्छन्, तब तब देशमा यस्ता शक्ति प्रदर्शन गरिन्छ । तर, यसमा जनतालाई के फाइदा ? त्यसैले जनता आँखामा पट्टी बाँधेर यिनीहरुको पछाडि नदौडिऔं ।