गाउँ प्रवर्द्धन गर्ने केसीको एक्लो प्रयास

जापानको भिसा लागेको पासपोर्ट च्यातेर फालेका केसीको ठूलो सपना छ कृषि पर्यटनबाटै गाउँको प्रबद्र्धन गर्ने । गाउँमै खेतिपाती गरेर जीन्दगीलाई नयाँ मोड दिएका केसीको विश्वास छ कृषिबाट पनि समृद्धि सम्भब छ ।

वालकृष्ण सुवेदी
पोखरा । गण्डकी प्रदेश सरकार आन्तरिक पर्यटन वर्ष मनाइरहेको छ । काम के भयो र हुँदैछ ? मन्त्री भन्छन्,‘भइरहेको छ ।’ पर्यटन वर्षसँगै प्रवद्र्धनात्मक काम हुनैपर्छ । प्रवद्र्धन सरकारकै मात्र त होइन नि ! त्यसैले बागलुङ गलकोट, आँगाखेतका मोहन केसी एक्लै आफ्नो गाउँको प्रवद्र्धनमा लाग्नुभएको छ । गाउँ प्रवद्र्धनको लागि गलकोटमा दुईवटा महोत्सव आयोजना गर्न भ्याउनुभएको उहाँ यतिबेला समग्र गाउँको प्रवद्र्धनको लागि बृत्तचित्र र सिनेमाको तयारी गर्दै हुहुनुन्छ ।

‘हो हामी छिट्टै बागलुङका रमणीय ठाउँहरुको प्रचार गर्नेगरी एउटा फिल्म बनाउने तयारीमा छौँ’,उहाँले भन्नुभयो,‘त्यसको कथा तयार भएको छ, अब छिट्टै छायाङ्कन सुरु हुन्छ ।’ फिल्ममा देखाइने दृष्यले बागलुङका पर्यटकीय र ऐतिहासिक ठाउँहरुको प्रचार हुने र पर्यटनको विकास हुने उहाँले दावीसमेत गर्नुभयो । केसीका अनुसार सिनेमा बनाउन करिब ८० लाख खर्च लाग्नेछ । फिल्म मनोरञ्जनात्मकभन्दा पनि बागलुङलाई चिनाउने उदेश्यमा समर्पित रहने उहाँको भनाई छ । जापान जाने अवसर छाडेर नेपालमै बस्दै आएका उहाँ पछिल्लो समय ब्यवसायिक गीत संगीतमा पनि जोडिनु भएको छ ।
बागलुङ चिनाउने एक्लो यात्रा किन त ? उहाँ भन्नुहुन्छ,‘पर्यटक गए उतै ( गाउँमै ) बसेर पर्यटनसँग जोडिएको व्यवसाय गर्ने धोको छ ।’ मोहनको धोको त के के थिए के के !

उहाँ सधैँ आकारहीन सपना पछ्याउँनुहुन्थ्यो । गाउँका साथीभाईहरु ‘लाहुरे’ सपना देख्दा उहाँ गाउँका पाखाहरुमा पसिनाको खेतीको तानाबाना बुन्नुहुन्थ्यो । किसानी पिताको कर्मको निरन्ततामा उहाँको मन औधी रमाउँथ्यो । त्यसैले उहाँले १६ वर्षको उमेरमै गाउँमै माछापालन गर्न पितालाई जोस्याउनु पनि भयो । माछासँगै उहाँको मन पोल्ट्री फार्म’ खोल्न तानियो । माछापछि उहाँले गाउँमा बंगुर पालन ब्यवसाय पनि गुर्नभयो । क्षेत्रीको छोराले बंगुर पालेको गाउँलेले के सहन्थे, उहाँलाई झण्डै छोइछिटोकै व्यवहार भयो, आफन्तहरुबाटै । तर, उहाँलाई त्यसले केही फरक पारेन काग कराउँदै गर्छ पिना सुक्दै गर्छ भने जस्तो कसैका कुरा नसुनेर लक्ष्यमा लिन हुनुभयो कतै डग्मगाउनु भएन । निरन्तर आफ्नो कर्ममा लागिरहनुभयो जसमा सफल पनि हुनुभयो ।

पिता कमल केसीका एक्लो छोरा मोहन २०६० सालकोतिर उमेर काँचो थियो तर विश्वास बिचार र आँट भने निकै पाको । उसो त उहाँका पिता पनि गाउँमै केही गर्नुपर्छ भन्ने मान्यता राख्ने । मोहनका अनुसार गाउँका सबै मान्छे जापान जाने लहर चलेको बेला पिता भने भिसा लागेर पनि जापान जानुभएन । कृषि कर्ममै रमाउनुभयो । पिताको छाप परेका मोहनको कलिलो मनमा केही गर्नुपर्छ भन्ने भावना भने थियो । त्यही भावनाले उहाँ पिताको माछा पालनलाई सघाउन थाल्नुभयो । कुलोको मुहानमै भएको खेतमा धान रोप्न छाडेर पिताले ३ वटा पोखरी बनाउँदा मोहनमा पनि गर्नुपर्ने यही रहेछ भन्ने भयो ।

‘पक्की पोखरीमा ग्रासकार्प, नैनी,मागुर जातका माछा थिए’, मोहनले भन्नुभयो, ‘आम्दानी पनि राम्रै थियो ।’ माछा पाल्दै गर्दा मोहनको मनमा बंगुर पाल्ने सोच पलायो । माछासँगै बंगुर पाल्दा माछालाई आहार पनि हुने सुनेपछि मोहनले पितासँग मिलेर २०६५ सालतिर बंगुर पाल्न थाल्नुभयो । बंगुर पाल्न सजिलो चाहिँ भएन । गाउँलेहरु क्षेत्रीको छोरा भएर बंगुर पालेको भन्दै खिसिट्युृरी गर्थे ।

‘त्यो बेला भण्डै पानी नै बार्ने अवस्था पनि आयो’, बिगत सम्झिदै उहाँ भन्नुहुन्छ,‘हामीले वास्ता गरेनौँ बरु २०६९ सालतिर क्षेत्रीय पशु कार्यालय पोखराको परामर्शमा उन्नत जातका हिमसार र ल्यान्डेन्स बंगुर पाल्न थालियो ।’ उहाँका अनुसार त्यो बेला फार्मबाट वार्षिक २ सयवटा बंगुरका पाठा उत्पादन हुन्थे रे । पाठा नजन्मदै छिमेकी गाविस रीघा, काडेबास, पाण्डपखानी, दगातुन्डाडा, हरिचौर, हटिया, दुदिलाभाटी हिल तथा गुल्मीबाट समेत मानिस किन्न आउने गरेको उहाँ अहिले सम्झिनुहुन्छ ।

अब मोहन आफै व्यवसाय हेर्ने भइसक्नु भएको थियो । उहाँले करिब ४ सय कुखुरा अटाउने खोर बनाउनुभयो । पोखराबाट चल्ला लगेर कुखुरामै भाग्य अज्माउनुभयो । कखुराले राम्रै आम्दानी दियो ।

‘गाउँका मान्छेहरु विदेश नगएर के गरेको होला भन्थे’, उहाँले सुनाउनुहुन्छ,‘मचाहिँ गाउँमै केही गरौँ भन्ने ध्याउन्नमा थिएँ ।’ कुखरासँगै उहाँले टनेल बनाएर तरकारी लगाउन सुरु गर्नुभयो । ‘तर,सोचेजस्तो नहुँदो रहेछ, हाम्रो काम देखेर कुनचाहिँ पापीले माछा पोखरीमा विष हालिदिएछ, माछा सबै मरे’, उहाँले भन्नुभयो,‘ मन भरङ्ग भयो ।’

गलकोटतिर जापान जानेहरुको संख्या ठूलो थियो । मोहनलाई ‘सके पो जापान जान्थ्यो !’ भनेर हेप्नेहरुलाई देखाउन मन लाग्यो । उहाँ कृषि पेशा पितालाई सुम्पँदै पोखरा झर्नुभयो । कुकिङ र जापानी भाषा पनि सिक्नुभयो । कृषकबाट कुक बनेका उहाँलाई जापानले भिषा पनि दियो । तर, मन न हो, उहाँले भिसा लागेको पासपोर्ट नै च्यातिदिनुभयो । त्यसपछि केसीको जीवनले नयाँ मोड लियो ।