किन घट्दो छ प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको लोकप्रियता?

अनामिका थापा
कुनै समय ‘राष्ट्रवादी नेता’ का रूपमा चर्चित नेकपा एमाले अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली पछिल्लो समयमा जनस्तरमा अलोकप्रिय बन्दै गएका छन्। भाषणका क्रममा दर्शक उठेर हिँड्नु, उनी सहभागी कार्यक्रमहरूमा उनी बिरुद्ध युवाहरूको नारावाजी, बुद्ध जयन्तीको कार्यक्रमजस्ता महत्वपूर्ण अवसरमा समेत न्यून जनसहभागिता, र सामाजिक सञ्जालमा तीव्र आलोचना—यी सबै घटनाले ओलीको जनतामा घट्दो प्रभाव स्पष्ट रूपमा देखाउँछन्। यस्तो अवस्था किन आयो? यसका पछाडि केही गम्भीर राजनीतिक, वैचारिक र व्यवहारगत कारणहरू छन्।

१. अभिव्यक्तिको स्तरः गम्भीरताको अभाव र व्यङ्ग्यप्रधान शैली

ओलीको भाषणशैली विगतमा जनप्रिय थियो— व्यङ्ग्यात्मक र मसालेदार। तर समयक्रमसँगै यही शैली बोझिलो र अपहेलनाका रुपमा लिइन थालिएको छ । जब जनताले गम्भीर राजनीतिक उत्तरदायित्वको अपेक्षा गर्छन्, तब तिखो व्यङ्ग्य वा गम्भीरताहीन प्रस्तुति अपाच्य बन्न जान्छ । पछिल्ला वर्षहरूमा, ओलीको भाषणप्रति “सस्तो लोकप्रियता”को आरोप लाग्न थालेको छ, जसले उनको राजनीतिक गम्भीरतालाई क्षति पु¥याएको छ। व्यङ्ग्यले गम्भीरता ढाक्न थाल्दा, उनीप्रति जनता चिढिएको देखिन्छ । विशेषतः राष्ट्रिय संकट वा नीतिगत बहसमा समेत व्यङ्ग्यकै भरमा प्रस्तुत हुने शैलीले उनको क्षमतामाथि प्रश्न उठाउन थालिएको हो। उनले अब बुझ्न जरूरी छ अबकाे पुस्ता मजाक गर्ने मुडमा छैन ।

२. सत्ताको दुरुपयोग र संवैधानिक बेवास्ता

प्रधानमन्त्रीको हैसियतमा ओलीले दुई पटक संसद् विघटन गरे—दुबैपटक सर्वोच्च अदालतले असंवैधानिक ठहर ग¥यो। यस घटनाले उनलाई ‘संविधानको संरक्षक’ हैन, ‘संविधानका चुनौतीकर्ता’को रूपमा चित्रित ग¥यो । संविधानको सम्मान गर्नुपर्ने जिम्मेवार पदमा रहँदै गरिएको यस्तो कदमले पनि व्यापक जनआक्रोश जन्माएको होे। संवैधानिक संस्थाहरूको खिल्ली उडाउने, न्यायपालिकामाथि आक्षेप लगाउने व्यवहारले उनीप्रति नागरिकको विश्वास घट्दै गयो।

३. विचारधारागत अस्पष्टता र अवसरवादिता

ओली नेतृत्वको एमाले एक समय माक्र्सवादी–लेनिनवादी विचारमा अडिएको पार्टी थियो। तर पछिल्लो समयमा पार्टी विचारधाराहीन र चुनावी अवसरवादमा केन्द्रित देखिन्छ। राष्ट्रवादको आवरणमा उग्र भाषण, विकासको नारा मात्रमा सीमित योजनाहरू र सत्ता स्वार्थका लागि गठबन्धन तोडफोडले उनलाई सिद्धान्तहीन र व्यक्तिकेन्द्रित नेताको रूपमा चिनाउन थालेको छ। चीन र भारतसँगको सम्बन्धमा दोहोरो भूमिका, र आर्थिक नीतिमा स्पष्टता नहुनुले पार्टी र नेतृत्व दुवैप्रति जनताको विश्वसनीयता घटाएको छ ।

४. युवापुस्तासँगको टुट्दो सम्बन्ध

युवा पुस्ताले ओलीलाई अब पुरानो सोचका प्रतिनिधिका रूपमा हेर्न थालेका छन्। सामाजिक सञ्जालमा उनीप्रति बढ्दो आलोचना र व्यङ्ग्यले यही देखाउँछ। युवामाझ चासोका विषय—शिक्षा, रोजगारी, प्रविधि, उद्यमशीलता—मा स्पष्ट दृष्टिकोण नदेखाइनु, बरु अतीतमा आधारित भावनात्मक राष्ट्रवाद दोहोर्याइरहनुले उनी आधुनिक युगको नेताको छविबाट टाढिँदै गएका छन्। सामाजिक सञ्जालमा व्याप्त आलोचना, सार्वजनिक कार्यक्रममा उठ्ने नारावाजी र प्रदर्शनहरूले देखाउँछ—युवापुस्ता उनलाई अब परिवर्तनको वाहक हैन, अवरोधका रूपमा हेर्न थालेका छन्। त्यो कुरा आत्मरतीमा रमाइरहेका ओली र एमालेजनहरुले बुझ्न सकिरहेका छैनन् ।

५. नतिजा नदिने विकास नाराहरू

ओली नेतृत्वमा “समृद्ध नेपाल सुखी नेपाली“ जस्ता आकर्षक नाराहरू आए । रेलमार्ग, पानीजहाज, सुरुङमार्ग, स्मार्ट सिटी जस्ता घोषणा व्यापक थिए। यद्यपि, ती नाराहरू व्यवहारमा खासै प्रभावकारी हुन सकेनन्। रेल, पानीजहाज, सुरुङमार्गजस्ता योजनाहरू त झन् घोषणामै सीमित भए । ‘देखिने विकास’को अभावले जनतामा गहिरो निराशा उत्पन्न गरायो। घोषणामै सीमित भएका यस्ता योजनाहरूले ओलीलाई ‘सपना बेच्ने नेता’ को रूपमा चित्रित गरिदिए। धेरैले ‘हावा कुरा गर्ने’ नेता भन्छन् ।

६. आफ्नै पार्टीभित्रको असन्तुष्टि

नेकपा एमालेभित्रै ओलीको एकलौटीपनप्रति गुनासो छ। पार्टीभित्र आलोचना सहन नसक्ने र फरक मतलाई थिच्ने प्रवृत्तिले नेतृत्वको नैतिक वैधता कमजोर बनाएको छ। ओलीको आत्मकेन्द्रित सोचकै कारण तल्लोस्तरसम्म वितृष्णा व्यापक बन्दै गइरहेको छ। आलोचनात्मक विचार राख्ने नेताहरुलाई कारवाही गर्ने, भीम रावल जस्ता नेताहरुलाई अपमानजनक रुपमा पार्टीबाट निश्कासन गर्ने कार्य उनी आफ्नै लागि घातक सिद्ध छ । माओवादी छोडेर एमाले रोजेका नेताहरु घर न घाटका भएका छन् ।

७. जनभावनासँग मेल नखाने निर्णयहरू

बुद्ध जयन्तीको कार्यक्रममा न्यून उपस्थिति, नारावाजी, सामाजिक सञ्जालमा तीव्र आलोचना—यी सबै ओलीको कार्यशैली र जनभावनाबीच दूरी बढ्दै गएको संकेत हुन्। जनतालाई प्रत्यक्ष प्रभाव पार्ने मुद्दामा अनदेखी गर्दै, जनताको भावना नबुझी गरिएका निर्णयहरूले लोकप्रियता घटाएको हो।

निष्कर्षः

केपी शर्मा ओलीको अलोकप्रियता आकस्मिक होइन, यो राजनीतिक व्यवहार, असफल नतिजा, संवैधानिक अपमान, विचारहीनता र जनभावनाको बेवास्ताबाट उत्पन्न प्रक्रिया हो। तर राजनीतिको प्रकृति परिवर्तनशील हुन्छ । अझै पनि उनले आत्मसमीक्षा गर्दै आफ्नो राजनीतिक शैलीमा परिवर्तन ल्याउन सके, नयाँ पुस्ताको अपेक्षालाई सम्बोधन गर्न सके, व्यवहारमा पारदर्शिता, संवाद र समावेशीतालाई आत्मसात् गरे, गम्भीर र दूरदर्शी नेताको भूमिका निर्वाह गर्न सके, पुनः लोकप्रिय बन्ने सम्भावना बाँकी छ। त्यसका लागि ‘व्यक्ति’ हैन, ‘नीति र सिद्धान्त’ प्राथमिक बन्नु पर्दछ। अन्यथा, उनी इतिहासमा एक ‘ख्यातिप्राप्त तर पराजित’ नेताका रूपमा मात्र सम्झिने छन्।