हजारौंलाई लुट्दासमेत पहुँच र पैसाको आडमा सिन्सियरलाई उन्मुक्ति, पीडितलाई झनै पीडा !

अनुसा थापा
राजनीतिक पहुँच र पैसाको आडमा जतिसुकै ठूलो अपराध गरेपनि उन्मुक्ति पाइन्छ भन्ने ज्वलन्त उदाहरण हो, राजधानीको मुटुमा रहेको सिन्सियर सेभिङ एण्ड क्रेडिट को–अपरेटिभ । बुढापाकाले भन्थे, ‘सानालाई ऐन, ठूलालाई चैन ।’ यो उक्ति सिन्सियरसँग ठ्याक्कै मिल्छ ।

पटकपटक नियामक निकायमा उजुरी पर्दासमेत सिन्सियरमाथि कारबाही त परको कुरा हो, छानबिनसमेत हुन सकेको छैन । काठमाडौंको पुतलीसडकमा अवस्थित सिन्सियर सेभिङ एण्ड के्रडिट को–अपरेटिभले हजारौंलाई पीडित बनाएको छ । सिन्सियरका कारण करोडपति सडकछाप अवस्थामा पुगेका छन् ।\

ऋणीलाई ‘घर न घाट’ को अवस्थामा पुर्याउनेमा सिन्सियरका मुख्य तीन हर्ताकर्ताको नाम आउँछ । ती हुन्, अध्यक्ष राजेन्द्रभक्त श्रेष्ठ, प्रमुख कार्यकारी अधिकृत राजेश खड्का र कर्जा अधिकृत मीरा कर्माचार्य ।

सेवाको वर्को ओढेर सोझासाझा नागरिकलाई खुलेआम लुट्दै आएका यी तीनको कालो कर्तृत बयान गरिसाध्य छैन । दुर्भाग्य, राजनीतिक पहुँच अनि पैसाको आडमा यिनीहरुमाथि कारबाही हुन सकेको छैन ।

सिन्सियरले करोडको धितो राखेर ५० लाख रुपैयाँ कर्जा दिन्छ । त्यसमा पाँच लाख रुपैयाँ त घुसै खान्छन्, यी तीन हर्ताकर्ता । सिन्सियरको विशेष गरी कर्जा लगानी ट्याक्सीमा छ । अन्य गाडी र सेयरमा पनि लगानी रहेको छ ।

२० लाख पर्ने ट्याक्सीलाई दश लाख रुपैयाँ कर्जा दिइन्छ । गाडी र सेयरमा पनि यस्तै हो । दश लाख रुपैयाँ कर्जा दिएबापत २७ हजार रुपैयाँ घुस लिन्छन्, सिन्सियरका तीन हर्ताकर्ता । सेवा शुल्क दुई प्रतिशत असुलिन्छ । कर्जा लिँदा एक प्रतिशत र चुक्ता गर्दा एक प्रतिशत ।

ब्याज १६ प्रतिशत भनेर ८० प्रतिशत असुलिन्छ । ऋणीलाई सिन्सियरले कसरी फसाउँछ भन्नुपर्दा साँवाब्याज बचत खातामा जम्मा गरिदिइन्छ । उदाहरणका लागि भोलिसम्म साँवा ब्याज लिने समय भएमा ऋणीले आज गएर बुझाउँछ ।
तर, त्यो रकम साँवा ब्याजमा कटौती गर्नुको साटो पेनाल्टी, हर्जाना असुल्नका लागि बचत खातामा जम्मा गरिदिइन्छ । त्यसको ब्याज चाँहि दिइँदैन । पछि पेनाल्टीमा परेपछि मात्रै ऋणीले सोबारे थाहा पाउँछ ।

सिन्सियरले धितोको बीमा समेत ऋणीलाई सोध्दै नसोधी गर्ने गरेको छ । बीमा कम्पनीसँग घुस खाएर ऋणीलाई नै नभनी बीमा गराइन्छ अनि आर्थिक भार थपिदिइन्छ । फेरि त्यो बीमाको वर्षेनी नवीकरण गर्नुपर्ने हुन्छ ।

सिन्सियरका तीन हर्ताकर्ता काठमाडौंकै बासिन्दा भएपनि पुख्र्यौली सम्पत्ति केही नभएका हुन् । यद्यपि, अहिले तीनै जनाको अर्बौको सम्पत्ति छ । २०५७ मंसिर २९ गते सिन्सियर सहकारी विभागमा दर्ता भयो । अनि यिनीहरुको शुरु भयो, लुटधन्दा ।

‘देखाउने दाँत एउटा, चपाउने अर्कै’ भनेझैं सिन्सियरको पनि बाहिरी रुप सेवा र भित्री चाँहि लुटको छ । हजारौंलाई सुकुम्बासी बनाएर कुम्ल्याएको सम्पत्ति छानबिन गरी राष्ट्रियकरण गर्नुपर्ने मागसहित अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोग र शुद्धिकरण विभागमा पटकपटक उजुरी पर्दासमेत सिन्सियरका तीन ठगहरुमाथि कारबाही भएको छैन ।

सिन्सियरविरुद्ध पहिलो पटक ०७९ चैत ८ गते एकै दिन अख्तियार र सम्पत्ति शुद्धिकरण विभागमा उजुरी परेको हो । अख्तियारको दर्ता नम्बर सी–०४८८०९ र शुद्धिकरण विभागको दर्ता नम्बर ४४५५ रहेको छ । उजुरीमा सिन्सियरको ठगीधन्दाबारे उल्लेख गरिएको छ ।

दोस्रो पटक ०८० साउन २८ गते पुनः अख्तियारमा परेको उजुरीको दर्ता नम्बर सी–००८०६२ छ । सिन्सियरमा नेता, कर्मचारी, व्यापारीहरुको कालोधन रहेको भन्दै तेस्रो पटक ०८१ कात्तिक २५ गते उजुरी पर्यो ।

जसको दर्ता नम्बर सी–०२७४८५ रहेको छ । विडम्बना, अख्तियार र शुद्धिकरण विभाग उजुरी लिन्छ, दर्ता गर्छ तर कारबाही चाँहि गर्दैन । दुवै नियामक निकाय मौन बस्दा सिन्सियरलाई झनै प्रोत्साहन मिलेको छ ।

अहिले पनि सिन्सियरको ऋणी लुट्ने धन्दा जारी छ । सिन्सियरले यतिसम्म गर्छ कि राष्ट्रिय दैनिक पत्रपत्रिकामा लिलामी सूचना नै ननिकाली ऋणीको धितोमाथि कब्जा जमाउँछ । यो गैरकानूनी हो । तर, सरकारका निकायहरुले चासो नदिँदा सिन्सियरको लुटधन्दा र अवैध काम जारी छ ।

अर्को कुरा, ऋणीलाई पहिल्यै नेपाली कागजमा हस्ताक्षर र ल्याप्चे गर्न लगाइन्छ । अनि तीन किस्ता नगर्नेबित्तिकै ऋणीबिनै त्यो हस्ताक्षर र ल्याप्चेको दुरुपयोग गरेर धितो संस्थाको नाममा ल्याइन्छ । यो किर्तेसमेत हो ।

सिन्सियरले राज्यका ऐन, कानूनमाथि नै धोती लगाइदिएको छ । कानूनको ठाडो उल्लंघन गर्दै ऋणीको सम्पत्तिमाथि अवैध रुपमा कब्जा जमाउने काम भइरहेको छ । तैपनि, सिन्सियर कारबाहीको भागिदार नहुनु विडम्बनापूर्ण कुरा हो ।

सिन्सियरमा नेतादेखि सरकारी कर्मचारी, प्रहरी, व्यापारी, गुण्डासम्मको समेत कालो धन छ । कालोधन थुपार्ने थलो बनेको छ, सिन्सियर । भ्रष्टाचार गरिएको, गैरकानूनी रुपमा कमाएको वा राजस्व छलेको रकम यो संस्थामा राखिएको छ ।

ठूला बडाको कालोधन भएकै कारण सिन्सियरमाथि अहिलेसम्म छानबिनसमेत हुन नसकेको पीडितहरु बताउँछन् । सिन्सियरका पीडितहरु भन्छन्, ‘उजुरी हाल्दासमेत कारबाही हुँदो रहेनछ । अख्तियार र शुद्धिकरण विभाग देखाउनका लागि मात्रै खोलिएको रहेछ ।’