नेपाली चलचित्र क्षेत्रका महानायक राजेश हमालको जीवन, अभिनय, व्यक्तित्व र बोली दशकौंदेखि लाखौं दर्शकको मनमा बसेको छ। उनी एक सफल कलाकार मात्र होइनन्, एक संवेदनशील,…

सत्तामा होस् या बाहिर बस्दा उच्च पदस्थलाई गृहजिल्ला नै प्यारो, अन्य जिल्लाका जनता चाँहि नेपाली होइनन् र ?
रुषा थापा
नेपाली काँग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवा पाँच पटक प्रधानमन्त्री बने । उनी गृहमन्त्री पनि बनिसकेका छन् । तर, प्रधानमन्त्री हुँदा होस् या गृहमन्त्री उनले जनताले तिरेको कर आफ्नो गृहजिल्ला डडेल्धुरामा मात्र हाले । अन्य जिल्लालाई वेबास्ता गरे । जबकी उनी प्रधानमन्त्री वा गृहमन्त्री डडेल्धुराको मात्र बनेका थिएनन्, देशभरका जिल्लाको बनेका थिए ।
देउवा अहिले पनि गृहजिल्ला डडेल्धुरा गइरहन्छन् । त्यहाँ बस्छन् । यद्यपि, उनी अन्य जिल्ला भने गएको पाइँदैन ।
नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड तीन पटक प्रधानमन्त्री बने । प्रधानमन्त्री हुँदा होस् या नहुँदा उनी सिन्धुपाल्चोकको सुकुटेमा मात्र गएको देखिन्छ । वर्तमान सरकारमा प्रधानमन्त्री रहेका नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली पनि तीन पटक प्रधानमन्त्री बनिसकेका छन् ।
उनी पनि गृहजिल्ला झापा मात्र गइरहन्छन् । नेकपा एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधवकुमार नेपाल एक पटक प्रधानमन्त्री बने । उनी पनि रौटहट मात्र गइरहन्छन् । २०६८ सालमा प्रधानमन्त्री बनेका उनी विभिन्न जिल्लामा गएर गरिबको घरमा बस्थे । उनीहरुसँगै खान्थे । देशमा ७७ वटा जिल्ला छ । ७७ वटै जिल्लाका जनताले सरकारलाई कर तिर्छन् । मुलुकमा राजनीतिक परिवर्तन गर्न ७७ वटै जिल्लाका जनताको योगदान छ ।
विडम्बना, राजनीतिक दलका उच्च पदस्थ नेताहरु आफ्नो गृहजिल्लाबाहेक अन्य जिल्लालाई देश नै ठान्दैनन् । अन्य जिल्लाका जनता नेपाली होइनन् भन्ने भाष्य उनीहरुमा निर्माण हुँदै गएको छ । देउवालाई डडेल्धुरा नै प्यारो छ भने ओलीलाई झापा । यता प्रचण्डलाई सुकुटेकै माया छ । उनी महिनैपिच्छे सुकुटे जान्छन् अनि होटलमा बस्छन् । बरु त्यहाँका जनतासँग घुलमिल गर्दैनन् । आफ्ना कार्यकर्ताले त्यहाँ होटल खोलेको हुँदा त्यँही मात्र उनी जान्छन् र बस्छन् ।
जनयुद्धको बेला भूमिगत भएको समयमा उनी रोल्पा, जुम्ला, डोल्पा, कालिकोट, बझाङ, सुर्खेतलगायत विभिन्न दुर्गम जिल्लामा बसेका थिए । किनकि त्यतिबेला सरकारपक्षको डर थियो । फेरि विकट स्थानमा सुरक्षाकर्मीहरु नआउने हुँदा उनले सो बेला यस्तै जिल्लामा बसेर आफ्नो ज्यान जोगाए । जनयुद्धको समयमा दुर्गम जिल्ला र त्यहाँका जनताले उनको ज्यान बचाइदिए । दुर्भाग्य अहिले उनी त्यहाँ जाँदैनन् । उनी न प्रधानमन्त्री हुँदा ती जिल्ला पुगे न सत्ताबाट बाहिरिएपछि नै ।
वर्तमान सरकारमा ओली प्रधानमन्त्री छन् । प्रधानमन्त्री कुनै एक जिल्लाको मात्र हुँदैन । यो देशभरका जिल्ला र जनताको साझा पद हो । प्रधानमन्त्री भएपछि सबै जिल्ला र सबै जनतालाई एउटै नजरले हेर्नुपर्छ । समान विकास पुर्याउनुपर्छ । तर, हामी कहाँ ठिक विपरीत छ । अहिले ओली गृहजिल्ला झापा मात्र गइरहन्छन् । हो, उनले त्यहाँबाट चुनाव जितेका छन् । त्यसकारण उनी आफ्ना जिल्ला जानुमा कुनै आपत्ति भएन । तर, प्रधानमन्त्री भएपछि अन्य जिल्लालाई पनि समान तरिकाले हेर्नुपर्ने हुन्छ ।
अहिले हेर्ने हो भने ओलीले आफ्नो गृहजिल्ला झापालाई मात्र प्राथमिकतामा राखेको देखिन्छ । त्यहाँ भ्यु टावर बनाउनदेखि विद्यालय, बाटो, विद्युत, अस्पताललगायत विभिन्न सेवासुविधा पुर्याउन उनको ज्यादै महत्त्वपूर्ण भूमिका पाइन्छ । तर, अन्य जिल्लामा उनको केही योगदान छैन । झापामा भ्यु टावर बनाउनुपर्ने कुनै आवश्यकता नै थिएन । यद्यपि, उनले यसअघि प्रधानमन्त्री हुँदा भ्यु टावर बनाउन अर्बौ बजेट छुटाए ।
अहिले त्यो भ्यु टावर बेकामे बनेको छ । उता, दुर्गम जिल्लामा अहिले पनि विद्यालय छैन । अस्पताल छैन । बाटो छैन । पुल छैन । घरबाट घण्टौं हिँडेर विद्यालय जानुपर्ने बाध्यता छ । त्यसमा पनि खोला तर्न पुल नहुँदा ज्यानै बाजी राखेर तर्नुपर्छ । प्रधानमन्त्री भएपछि ओलीले अन्य जिल्लाका जनताको पनि दुःख देख्नुपर्ने हो । विडम्बना, उनी अन्य जिल्लाका जनतालाई नेपाली नै ठान्दैनन् । यता, एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधवकुमार नेपाल रौतहट मात्र गइरहन्छन् ।
त्यसबाहेक उनी अन्य जिल्ला गएको देखिँदैन । देउवा, ओली, प्रचण्ड र नेपाल प्रधानमन्त्री बनिसकेका व्यक्ति हुन् । प्रधानमन्त्री भइसकेको हुँदा राज्यले उनीहरुलाई विभिन्न सेवासुविधा उपलब्ध गराउँदै आएको छ । उनीहरुको सुरक्षाका निम्ति सरकारबाटै सुरक्षाकर्मी खटाइन्छ । यति मात्र नभई अन्य सुविधा पनि उपलब्ध गराइएको हुन्छ । उदाहरणका लागि देउवा कँही कतै गएमा उनको साथमा सुरक्षाकर्मीको लर्को हुन्छ । त्यो सुरक्षाकर्मी उनको निजी पैसाबाट खटाइएको होइन ।
पूर्वप्रधानमन्त्री भएको नाताले राज्यले उपलब्ध गराएको हो । फेरि सुरक्षाकर्मीसँगै उनी कतै जाँदा लागेको खर्च पनि सरकारले नै व्यहोर्छ । यसरी देउवा कतै गएमा जनताले तिरेको कर खर्चिरहेको छ भन्ने बुझ्नुपर्छ । ओली, प्रचण्ड र नेपालको हकमा पनि यही हो । ओली नै अहिले पनि प्रधानमन्त्री नै रहेकाले उनको सेवासुविधाको छुट्टै लिस्ट छ । उनको घुमफिरमा मात्रै दैनिक लाखौं रुपैयाँ खर्च हुने गरेको छ । प्रचण्ड र नेपाल पनि जहाँ गएपनि राज्यकै ढुकुटीबाट खर्च हुन्छ ।
राजनीतिक दलका उच्च पदस्थहरु जहाँ जान्छन्, त्यो ठाउँ चर्चामा आउँछ । त्यहाँका जनताले उनीहरुसामु गुनासो राख्छन् । जसका कारण त्यो ठाउँमा विकास हुनुका साथै त्यस क्षेत्रका जनताले सरकारी जागिर समेत पाउँछन् । अहिले देउवा, ओली गृहजिल्ला मात्र गइरहन्छन् त प्रचण्ड सुकुटे र नेपाल रौतहट । डडेल्धुरा निकै दुर्गम जिल्ला हो ।
तर, पाँच पटक प्रधानमन्त्री बनिसकेका देउवाले आफ्नो गृहजिल्ला भएकै कारण यहाँ विकास पुर्याएका छन् ।
डेल्धुराधन्दा कम दुर्गम रहेको जिल्लामा विकास पुग्न सकेको छैन भने डडेल्धुरा दिनप्रति दिन विकसित हुँदै गएको छ । उता, झापा प्राकृतिक रुपमा राम्रो भएपनि विकासमा पिछडिएकै जिल्ला हो । यद्यपि, अहिले झापा राजधानी काठमाडौं जतिकै विकसित हुँदै गएको छ । यसो हुनुमा प्रधानमन्त्री ओलीको कृपा छ ।
सिन्धुपाल्चोक नजिकै जिल्लाहरु दोलखा, रामेछाप, काभ्रेपलाञ्चोकमा अझै विकास पुग्न सकेको छैन । अहिले पनि यी जिल्लामा घण्टौं हिँडेर विद्यालय पुग्नुपर्ने बाध्यता छ । राजधानी नजिकै भएपनि काभ्रे विकासमा पछि परेको छ ।
काभ्रेभन्दा निकै टाढा रहेको सिन्धुपाल्चोक भने विकसित हुँदै गएको छ । किनकि त्यहाँ महिनैपिच्छे प्रचण्ड जो पुग्छन् ।
यता, तराई–मधेशका अधिकांश जिल्लामा अहिले पनि विकास पुगेको छ । त्यहाँका जनता विभिन्न संघर्ष गरिरहेका हुन्छन् । तराईका अन्य जिल्ला विकासबाट पछाडि हुँदा रौतहत भने विकसित देखिन्छ । यो जिल्ला पनि पूर्वप्रधानमन्त्रीकै जन्मथलो भएकोले विकास भएको स्पष्ट हुन्छ । अहिले देशमा लोकतन्त्र गणतन्त्र छ । भनिन्छ, जनताको शासन चल्छ । तर, यसको ठिक विपरीत भइरहेको छ । जनताको होइन् यहाँ नेताको शासन चलिरहेको छ ।
लोकतन्त्र गणतन्त्रकै पाटोअन्तर्गत देशमा जनताबाट चुनिएर आएका सांसदहरु छन् । अहिले प्रतिनिधिसभा र राष्ट्रिय सभामा दुई सय ७५ जना मनोनीत र प्रत्यक्ष चुनाव जितेका सांसद छन् । तर, यातायातमन्त्री देवेन्द्र दाहाल भने जनताबाट चुनिएका होइनन् । उनलाई प्रधानमन्त्री ओलीले मन्त्री बनाइदिएका हुन् । जनताबाट चुनिएका सांसद मन्त्री बन्न नपाउने ! अनि यसलाई भनिन्छ लोकतन्त्र गणतन्त्र ।
०७४ सालमा पनि सांसद नै नभएका युवराज खतिवडालाई ओलीले अर्थमन्त्री बनाइदिए । त्यसो त खतिवडा पनि झापाकै हुन् । राजनीतिक दलका उच्च पदस्थ नेताहरुलाई आफ्नो जिल्ला र आफ्नाको मात्र चिन्ता छ । अन्य जिल्ला र जनताबारे कसैले केही पनि सोचेको पाइँदैन । त्यसकारण पनि देशभर विकास पुग्न नसकेको हो । किनकि नेतालाई आफ्नै गृहजिल्ला प्यारो छ ।