महिलाको गर्भबिना नै ३० हजार बच्चा जन्मिने, प्रयोगशालामा मेसिनबाट कसरी जन्मिन्छ नवजात शिशु ? (भिडियाे) #FAIREXPLAIN

एजेन्सी । सन् १९९९ मा हलिउड फिल्म ‘म्याट्रिक्स’ आएको थियो, जसमा मानिस कारखानामा उत्पादन भइरहेको देखाइएको थियो । यो फिल्मले संसारभरका मानिसलाई उतिबेलै चकित पारेको थियाे । तर के तपाईलाई महिलाको गर्भविना सन्तान जन्माउन सम्भव छ जस्तो लाग्छ ?

वैज्ञानिक तथा फिल्म निर्माता हसम अल घैलीले यो प्रश्नको जवाफ ‘छ’ भनेर दिएका छन् । घैलीले आफ्नो कम्पनी ‘इक्टोलाइफ’ मा छिट्टै पोड अर्थात् एक किसिमको मेसिनमा बच्चा उत्पादन गर्न सकिने दाबी गरेका छन् ।

प्रश्न १: प्रकृतिलाई चुनौती दिएर मेसिनमा बच्चा बनाएको दाबी गर्नेहरू को हुन्?

उत्तर : प्रयोगशालामा बच्चा जन्माएको दाबी गर्ने हासेम अल घैली नामका व्यक्ति जर्मनीको राजधानी बर्लिनका बासिन्दा हुन् । पेशाले वैज्ञानिक हुनुका साथै घैली चलचित्र निर्माता पनि हुन् ।

उनले भने–‘इक्टोलाइफ’ विश्वकै पहिलो कृत्रिम बच्चा उत्पादन गर्ने कम्पनी बन्ने छ । उनले भने– विगत ५० वर्षमा विश्वभरका वैज्ञानिकहरूले यस क्षेत्रमा जति पनि आविष्कार गरेका छन्, ती सबैलाई मिलाएर अगाडि बढाइएको छ ।

‘इक्टोलाइफ’ कम्पनीले आफ्नो वेबसाइटमा यस आयोजनामा ​​काम गर्न सुरुमा ७५ ल्याब स्थापना गरिएको बताएको छ । प्रत्येक प्रयोगशालामा बच्चा जन्माउन ४ सय ‘बेबी पोड’ राखिएको छ । यससँगै मेसिनबाट ३० हजार बालबालिकाको जन्म हुनेछ ।

प्रश्न २: ‘बेबी पोड’ के हो र यसले कसरी काम गर्छ?

उत्तर: ‘बेबी पोड’ एउटा यस्तो मेसिन हो, जसको माध्यमबाट पाठेघर बिना नै बच्चा जन्माउन सकिन्छ। यो मेसिन महिलाको गर्भ जस्तै डिजाइन गरिएको छ। त्यसैले यसलाई कृत्रिम गर्भ पनि भनिन्छ ।

यो मेसिनले कसरी काम गर्छ भनेर बुझ्नको लागि, गर्भमा भ्रूण कसरी बढ्छ भन्ने जान्न आवश्यक छ। वास्तवमा, गर्भमा रहेको भ्रूणले प्लेसेन्टा मार्फत आमाको शरीरबाट अक्सिजन, पोषक तत्व र हर्मोन प्राप्त गर्छ।

यस समयमा बच्चाले छोडेको कार्बन डाइअक्साइड आमाको रगतमा मिसिन्छ र बाहिर निस्कन्छ। गर्भमा पनि भ्रूणको लागि निश्चित तापक्रम र वातावरण हुन्छ। ‘बेबी पोड’ ले पनि महिलाको गर्भजस्तै भ्रूणलाई बढ्न वा हुर्कन मद्दत गर्छ।

प्रश्न ३: ‘बेबी पोड’ मार्फत बच्चा जन्माउने प्रक्रिया के हो?

उत्तर: यदि पुरुषमा बाँझोपनको समस्या छ र महिला आमा बन्न नसकेमा यो प्रविधि प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसका लागि सबैभन्दा पहिले मेसिनमा पुरुषको शुक्रकीट र महिलाको अण्डा मिसाइन्छ । यसपछि यो मेसिनले गर्भजस्तै काम गर्न थाल्छ ।

एपसँग जोडिएको ‘बेबी पोड’मा आधुनिक सेन्सर जडान गरिएको छ। यो एपमार्फत अभिभावकले वास्तविक समयमा छाला, पल्स, तापक्रम, मुटुको धड्कन, अक्सिजनको स्तर, रक्तचाप, श्वासप्रश्वासको गति, मुटु, मस्तिष्क, मिर्गौला, कलेजो र शरीरका अन्य अंगहरूको निगरानी गर्न सक्नेछन्।

महिलाको पाठेघर जस्तै यस कृत्रिम गर्भमा पनि ‘एम्नियोटिक फ्लुइड’ हालिन्छ । यो तरल पदार्थ ९ महिनापछि निकालेपछि नवजात शिशुलाई पनि मेसिनबाट बाहिर निकालिन्छ ।

प्रश्न ३: के कृत्रिम गर्भावस्था प्राकृतिक गर्भावस्था भन्दा फरक हुनेछ?

उत्तर : यो प्रविधिमा काम गरिरहेका वैज्ञानिक घैलीले यो कृत्रिम गर्भ यति उन्नत हुने दाबी गरेका छन् कि आम मानिसले सोच्न पनि नसक्ने भएका छन् । उनले भने– अब अभिभावकले आफ्नो मनपर्ने सन्तान जन्माउन सक्नेछन् ।

यो कृत्रिम गर्भमा बच्चाको बौद्धिकता स्तर, उचाइ, कपाल, आँखाको रंग, शारीरिक शक्ति र छालाको रंग सेट गर्न सकिन्छ।

प्रश्न ५: कृत्रिम गर्भको आवश्यकता किन महसुस भयो?

उत्तर : कृत्रिम गर्भको आवश्यकताबारे वैज्ञानिक अल घाइलीले जापान, बुल्गेरिया र दक्षिण कोरिया जस्ता घट्दो जनसङ्ख्या भएका देशमा जनसङ्ख्या बढाउन कृत्रिम गर्भको सुविधा प्रयोग गरिने दाबी गरेका छन् ।

यसबाहेक, धेरै विवाहित जोडीहरू छन् जो विविध कारणले शारीरिक रूपमा सन्तान उत्पादनका लागि गर्ने क्रिया गर्न सक्दैनन् वा अन्य समस्याहरू छन्। यदि उनीहरू अर्की महिलाको गर्भ प्रयोग नगरी

बच्चा जन्माउन चाहन्छन् भने यो मेसिन उनीहरूका लागि उपयोगी हुनेछ । यति मात्र होइन, यो प्रविधि बाँझोपन भएका दम्पती र ग र्भप तन गराउने महिलाका लागि निकै विशेष साबित हुनेछ ।

प्रश्न ६: बेबी पोड मार्फत मात्र प्रयोगशाला वा घरमा बच्चा जन्माउन सकिन्छ?

उत्तर : एकटोलाइफ कम्पनीका अनुसार, यदि कुनै दम्पतीसँग आफ्नो बच्चा पोडमा विकास भएको हेर्न प्रयोगशालामा आउन पर्याप्त समय छैन भने, उनीहरूले ‘बेबी पोड’ घरमा पनि लैजान सक्छन्।

प्रत्येक पोड एक ब्याट्री सँग आउँदछ जुन सावधानीपूर्वक तपाईंको बेडरूममा लैजान सकिन्छ। यस मेसिनमा सबै प्रकारको परीक्षणपछि मात्र बच्चा बनाउने प्रक्रिया सुरु हुन्छ। यस्तो अवस्थामा जन्मजात जटिलता अर्थात् जन्मको समयमा कुनै पनि रोग लाग्ने सम्भावना कम हुन्छ ।

प्रश्न ७: कृत्रिम गर्भबाट बच्चा जन्माउनुमा सबैभन्दा ठूलो समस्या के हो?

उत्तर : पुरुषको शुक्रकीट र महिलाको डिम्ब मिसिएपछिको पहिलो १० दिन सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण समय हो । यी १० दिनमा शुक्रकीट र अण्डा मिलेर भ्रूणको रूप लिन्छ ।

शुक्रकीट र अण्डालाई भ्रूणमा रूपान्तरण गर्नु पछाडिको विज्ञान अझै स्पष्ट छैन। यस्तो अवस्थामा यो प्राकृतिक प्रक्रियालाई कृत्रिम गर्भमा ठ्याक्कै अपनाउन वैज्ञानिकहरूका लागि चुनौती छ ।

तन्तुको माध्यमबाट भ्रूणमा रगत पुग्ने आमाको पाठेघरको आफ्नै प्राकृतिक प्रणाली हुन्छ। वैज्ञानिकहरूले अहिलेसम्म कृत्रिम पाठेघरका लागि यी प्रणालीहरू विकास गर्न सकेका छैनन्। कृत्रिम गर्भमा भ्रूणको विकासका लागि यी दुई ठूला चुनौतीहरू अहिले वैज्ञानिकहरूसामु छन्।

प्रश्न ८: कृत्रिम गर्भमा बच्चा जन्माउने बारे विशेषज्ञहरू के भन्छन्?

उत्तर : किंग्स कलेज लन्डनका प्रोफेसर एन्ड्रयू शाननका अनुसार यो प्रविधि चाँडै वास्तविकतामा परिणत हुन सक्छ। श्याननले समयअघि गर्भबाट बाहिर निकालेको, नवजात शिशुलाई इन्क्युबेटरमा राखेर निको भएको र निको हुने धेरै उदाहरण रहेको बताएकी छन् । यी नवजात शिशुहरूलाई नली मार्फत पानी र दूध दिइन्छ।

यसबाहेक बायोकेमिकल र एन्टिबडी बनाउने प्रक्रिया पनि गर्भमा प्राकृतिक रूपमा हुन्छ। यस प्रक्रियालाई बुझ्न वैज्ञानिकहरूले अनुसन्धान गरिरहेका छन्। यो प्रक्रिया पूर्ण रूपमा बुझेपछि कृत्रिम गर्भमा बच्चा जन्माउन सम्भव हुनेछ ।

युसीएल इन्स्टिच्युट फर वुमेन्स हेल्थकी प्रोफेसर जोयस हार्परले भनिन्– ‘विज्ञानमा असम्भव केही छैन । मलाई कुनै शङ्का छैन कि आउँदा दिनहरूमा, धेरै मानिसहरू IVF मार्फत जन्मिनेछन्।

प्रश्न ९: यसअघि पनि कृत्रिम गर्भमा बच्चा जन्माउने कुरा भएको छ ?

उत्तर : अहिलेसम्म कुनै पनि वैज्ञानिक वा संस्थाले कृत्रिम गर्भमा मानिस बनाएको दाबी नगरे पनि यसअघि भेडामा यस्तो प्रयोग सफल भइसकेको छ ।

यसबाहेक वैज्ञानिकहरूले मुसाको भ्रूणलाई कृत्रिम गर्भमा ११ दिनसम्म सफलतापूर्वक पालनपोषण गरेका छन् । सामान्यतया मानिस भन्दा पहिले जनावरहरूमा प्रयोग गरिन्छ।

सोनोग्राफीले मानिसको गर्भमा हुर्किने बच्चाको विकास बुझ्न मद्दत गरेको भए पनि यसअघि महिलाको शरीरबाहिर कृत्रिम गर्भमा बच्चा जन्माउने दाबी कसैले गरेका थिएनन् ।

प्रश्न १०: यो प्रविधिको बारेमा सबैभन्दा ठूलो विवाद के हो?

उत्तर : यो प्रविधिको बारेमा सबैभन्दा ठूलो विवाद यो हो कि जब बच्चा मेसिनबाट जन्मिन्छ, त्यसलाई कसले नियन्त्रण गर्ने ? यसको कार्यान्वयनबाट नवजात शिशु र कन्या भ्रूण लिंग निर्धारण कसरी रोकिने ? यो परमाणु प्रविधिसँग मिल्दोजुल्दो रहेको अनुसन्धानकर्ताले बताएका छन् । सही कानुन नभएको खण्डमा त्यसको दुरुपयोग हुने सम्भावना पनि धेरै हुन्छ ।