दलालीको पछि लागेर प्रधानमन्त्रीलाई भ्याइनभ्याइ, देश र जनताको पीडा कसले बुझिदिने ?

अनुसा थापा 
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले केही महिनाअघि भनेका थिए,‘एक कित्ता सेयरको ३२ सय पुगेपछि म केक काटेर खान्छु ।’ बैंक, फाइनेन्स, लघुवित्त, हाइड्रोपावरलगायतका संस्थाले एक सय रुपैयाँ प्रतिकित्तामा निकालेको सेयर ३२ सय पुगेपछि केक काटेर खान्छु भन्ने प्रधानमन्त्रीको भनाइ उचित थियो ?

दलालीहरुले कार्टेलिङ गरेर ३२ सयसम्म पुर्याएका हुन् । अहिलेपनि सेयरको मूल्य प्रतिकित्ता २६ सयको हाराहारीमा छ । कानुनमा कुनैपनि सामान खरिद गरेको मूल्यमा २० प्रतिशतभन्दा नाफा लिन नपाइने स्पष्ट उल्लेख छ । त्योभन्दा बढी नाफा लिएमा कालोबजारी र ठगी हुन्छ ।

अब भनौं, कसले बिचौलियाहरुलाई प्रोत्साहन गरेको रहेछ ? बिचौलियाहरुलाई कारबाही गर्छु भन्नुको साटो प्रधानमन्त्रीजस्तो गरिमामय पदमा बसेको व्यक्तिले केक काटेर खान्छु भने । उनको भनाइले बिचौलियालाई थप प्रोत्साहन मिल्यो । सातामा एक दिन सेयरको मूल्य बढ्छ । अरु दिन घट्छ ।

सेयरको मूल्य बढेको दिन दलालीहरुले सबै सेयर बेच्छन्, त्यही सेयर घटेको दिन किन्छन् । सीधासाधीहरु चुलुम्मै डुबिरहेका छन् । सेयरमा लगानी गर्ने ९३ लाख सुकुम्बासी भइसकेका छन् । सेयर बजारमा ५०–५५ खेलाडीले कमाए, सर्वसाधारणलाई सुकुम्बासी बनाइदिए । पछिल्लो समय बजारको अवस्थाबारे सबै जानकार नै छन् ।

बैंक तथा वित्तिय संस्था संकटमा छन् । सहकारी भागिसकेको छ । सेयर निकास गर्ने कम्पनीहरु घाटामा छन् । तर, अहिलेपनि दलालीले सातामा एक दिन सेयरको मूल्य बढाउँछन् । कम्पनी नाफामा भयो भने सेयरको मूल्य बढ्ने हो । उसले नाफा कमायो भने त बोनस बाँड्छ ।

अनि सेयर होल्डरलाई फाइदा हुन्छ । बजारमा व्यापक आर्थिक मन्दी छ । सबै क्षेत्रमा मन्दीको असर देखिएको छ । यस्तो अवस्थामा सेयरको मूल्य कसरी बढ्यो ? गम्भीर प्रश्न उठेको छ । हुन त देशको प्रधानमन्त्री नै दलाली छन् । सरकारी, गुठी, सार्वजनिक जग्गा देख्नै नहुने !

झापाको गिरीबन्धु टी–स्टेटको जग्गा उनकै पालामा व्यक्तिको नाममा गएको हो । यता, देशका सांसदहरु पनि व्यापारीको भाषा बोल्छन् । मुख मात्र उनीहरुको हो । व्यापारीहरुले जे भन्यो, त्यही बोल्छन् । सांसद होस् या मन्त्री कमिशन चाहिएको छ । जनताको बारे त यहाँ कसलाई ख्याल छ र ?

२०२२ सालमा एक तोला सुनको ८० रुपैयाँ थियो । केही महिनाअघि त्यति नै सुनको एक लाख ७१ ह्जार ३०० पुग्यो । सुनको मूल्यमा उछाल ल्याउने दलाली नै हुन् । जमिन सदाबहार हो । तर, ५० वर्षअघि १०० रुपैयाँ आनामा बिक्री नहुने जग्गा दलालीले करोड पुर्याइदियो ।

दुई रुपैयाँ किलोमा बिक्री नहुने प्लास्टिक, फलाम, रबरहरुबाट गाडी बनाएर छिमेकीले नेपालीलाई लाखदेखि करोडसम्म बेचेका छन् । प्रधानमन्त्री ओलीलाई अर्थको विषयमा रद्दीभर पनि ज्ञान छैन् । कहाँबाट कमिशन आउँछ ? कहाँ सरकारी जग्गा छ ? आफ्ना कार्यकर्तालाई कताबाट फाइदा गर्न सकिन्छ ? उनको ध्यान त्यतामात्र केन्द्रित छ ।

अर्थ पढेर अर्थविद् बनेकाहरु पनि निष्पक्ष भएनन् । मन्त्री खान पाइन्छ कि कतै सरकारले नियुक्ति दिन्छ कि भन्ने दौडधुपमै उनीहरु छन् । नेपालको अर्थविद्हरु राजनीतिक दलको झोले बने । उनीहरुले जे जे भन्यो त्यही बोल्छन् । हाल रास्वपाबाट सांसद स्वर्णिम वाग्ले पनि अर्थविद् नै हुन् ।

पहिले उनी काँग्रेसमा थिए । तर, त्यताबाट पार लाग्ने नदेखेपछि उनी रास्वपातिर आए । त्यहाँ आउनेबित्तिकै सांसद बनिहाले । अर्थविद्हरु कस्ता छन् ? भन्ने यही एउटा उदाहरण नै काफी छ । कुनैबेला मासिक ४५–५० रुपैयाँमा जागिर खानेहरुले अहिले पेन्सन नै ३५ देखि ४० हजार रुपैयाँ थाप्छन् ।

राज्यले सेयर, घरजग्गा, गाडीको सँधै उही गतिमा खरिदबिक्री भइरहन्छ, राजश्व आइरहन्छ भनेर धमाधम पैसा बाँड्ने काम गर्यो । फजुल खर्चतर्फ राज्य गयो । बर्खामा भेल आउने खोला त हिँउद्मा सुक्छ भने यो त राजश्व । जतिबेला जे पनि हुन सक्छ भन्ने राज्यले सोच्दै सोचेन् ।

पहिले नेपालमा उद्योग, कलकारखाना धेरै थियो । ती उद्योगमा राज्यको लगानी थियो । उद्योग सञ्चालन भएको जग्गा पनि राज्यकै थियो । काम गरेबापत तलब दिन साह्रै ठूलो कुरा थिएन् । किन कि आम्दानीको एउटा भरपर्दो स्रोत थियो । सरकारलाई त्यतिखेर विदेशी ऋण थिएन् । अहिले नेपालले तिर्नुपर्ने वैदेशिक ऋण झण्डै २७ खर्ब रुपैयाँ पुगिसकेको छ ।
देशमै श्रम गरेर खान, लाउन पुग्थ्यो । सरकार होस् या जनता आत्मनिर्भर थिए । कुनै चीजको लागि अर्काको भर पर्नुपर्ने आवश्यकता थिएन् । अहिले विदेशीले खाद्य पठाएन् भने नेपाली भोकभोकै मर्छन् । ग्याँस, इन्धन पनि अर्काकै देशबाट आउँछ । विदेशी ऋण तिर्न सकिएन् भने नेपाल नै नरहला भन्ने जोखिम छ ।

जनता समस्यामा छन् तर प्रधानमन्त्रीलाई मतलब छैन् । बरु सेयरको मूल्य बढ्यो भने केक काटेर खान्छु भन्छन् । यस्तो व्यक्ति पदमा पुग्नु जनताको लागि दुर्भाग्यको कुरा हो । देशको प्रधानमन्त्रीजस्तो व्यक्तिलाई त्यस्तो शब्द बोल्न सुहाउँछ ? उनले बोल्नुभन्दा अगाडि बारम्बार सोच्नुपर्ने हो ।

विडम्बना, देशको प्रधानमन्त्री नै दलालीको पक्षधर भएपछि कसको के लाग्छ ? आफूले के बोल्दा देश र जनतामा कस्तो असर पर्छ ? भनेर समेत सोच्न नसक्नेले देश बनाउँछ ? ओलीलाई उखान टुक्का र ठट्टा गर्नभन्दा केही आएन् । उनलाई प्रधानमन्त्री पद ‘बाँदरको हातमा नरिवल’ जस्तो भयो ।

बाँदरलाई नरिवलभित्र पानी हुन्छ भन्ने के थाहा ? त्यो पानी पियो भने तागत लाग्छ ? भन्ने बाँदरले के थाहा पाउँथ्यो । उनलाई प्रधानमन्त्री पद खेलाँचीजस्तो भएको छ । ओलीबाट देश सुध्रिन्छ, विकास हुन्छ, जनताले सुःख पाउँछन् भनि नसोचेकै बेस । महालेखापरीक्षकको कार्यालय आम्दानी नभएको र खर्च बढेको भनि सरकारलाई सचेत गराउँदै आएको छ ।

तर, ओली मलाई ‘बाल–मतलब’ भनेर बसेका छन् । खर्च कटौतीमा उनलाई सरोकार नै छैन् । देशलाई दुर्घटनाबाट बचाउनुपर्छ भन्ने नै छैन् । जसरी हुन्छ देश र जनता बचाउने हो । देशको नेतृत्व आफूलाई दाउमा राखेर आफ्ना जनता बचाउन लागिपर्छन् । हाम्रा नेता कसरी जनता चुस्न पाइन्छ ? भनेर हिँड्छन् ।

यस्ता नेताबाट देश उमो लाग्छ ? बरु कम दिऊँ, सबैलाई दिऊँ । यो देश भिआईपी र सरकारी कर्मचारीको मात्र होइन् त । तीन करोड नेपाली जनता यहाँ बस्छन् । उनीहरुको हकहित पनि हेरिदिनुपर्यो । जनता भोकभोकै हिँडेका छन् अनि नेतृत्वलाई कसरी राज्यको ढुकुटी सिध्याऊँ भन्ने मात्र छ ।

सबैतिर बक्यौता बाँकी छ । निर्माण व्यवसायीको ४५ अर्ब, दूध र उखु किसानको सात अर्ब, कोरोनाको बीमा गरेको अस्पतालहरुको ११ अर्ब बक्यौता बाँकी छ । काम लगाउने, पैसा दिने । राज्य फजुल खर्चको साटो खर्च कटौतीतर्फ लाग्नुपर्थ्यो । प्रधानमन्त्री ओलीको काँधमा देश र जनताको बोझ छ ।

उनको एउटा गलत निर्णयले देश र जनताले दुःख पाउँछन् । कसरी हुन्छ देश र जनता जोगाउनतर्फ उनी लाग्नुपर्ने थियो । विडम्बना, सेयरका केही दलालीको पछि लागेका छन् । सर्वसाधारणले केही बोल्दा त सचेत हुनुपर्छ भने ओली त देशको प्रधानमन्त्री । उनले बोल्दा धेरै कुराको ख्याल गर्नुपर्छ । तैपनि आफ्नो पदको ख्याल नै गर्दैनन् ।