जताततै दलाल, बिचौलिया हाबी, राजनीतिक दलबाटै परिचालित !

रुषा थापा 
राज्यबाट उपलब्ध हुने सेवासुविधा प्राप्तिका निम्ति आम नागरिक सरकारी कार्यालय जान्छन् । तर, सरकारी कार्यालय पुग्नासाथ दलाली, बिचौलियासँग उनीहरु ठोक्नि पुग्छन् । संविधान, ऐन, कानूनबमोजिम जनताले राज्यबाट पाउनुपर्ने सेवासुविधा उनीहरुले दलाली, बिचौलिया कहाँ नपुगी पाउँदैनन् । यातायात कार्यालयदेखि मालपोत, सिडियो, वडा कार्यालयसम्म दलाली, बिचौलियाको बिगबिगी छ ।

उनीहरु आफुलाई कानून व्यवसायी वा लेखनदास बताउँछन् । अनि सेवा लिनका लागि आएका नागरिकलाई दुई–चार दिन लाग्ने वा माथि कर्मचारीले गर्न नमानेको काम समेत एकैछिनमा गरिदिने भन्दै लुट्छन् । अहिले मालपोत, यातायात, सिडियो कार्यालयमा जाँदा एक सेवाग्राहीको पछाडि दश जना दलाली झुण्डिछन् । बुढोपाकाले भन्थे, खान नपाएर मागेर खानु तर अरुको चोरेर, लुटेर, ठगेर नखानु ।

तर, हामी कहाँ जनताको मौलिक हक अधिकार खोसेर उनीहरुलाई नै लुटेर कमाउने गरिएको छ । दलालीले भनेजति पैसा दिएमा सरकारी कर्मचारीले पनि तुरुन्तै काम गरिदिने । नभए सोझासाझा जनतालाई त विभिन्न ऐन, कानून देखाएर महिनौं दिन झुल्लाइदिइन्छ । राष्ट्र सेवक कर्मचारीहरु नै दलाली, बिचौलियासँग मिलेपछि जनताले कसरी छिटोछरितो रुपमा सेवा प्राप्त गर्छन् ? राज्यको ढुकुटीमा कसरी राजस्व जम्मा हुन्छ ?

अहिले हरेक क्षेत्रमा दलाली, बिचौलिया हाबी भएका छन् । यहाँ आफन्त नै आफन्तबाट ठगिएका छन् । अर्काले भन्दा आफ्नैबाट मानिसहरु पीडित बनेका छन् । कोठा खोजिदिने, विदेश पठाइदिने, जागिर दिलाइदिने भन्दै विभिन्न बहानामा ठगी गर्ने दलाल, बिचौलियाहरु बढ्दै गएका छन् । यता, सस्तोमा घरजग्गा, सेयर, गाडी देखाई कमिशन खाएर अरुलाई डुबाउने पनि उत्तिकै छन् । त्यसो त दलाली, बिचौलियाकै कारण सहकारीमा लाखौं सर्वसाधारणको खर्बौ रकम रकम डुब्यो ।

सहकारीमा रकम डुब्नुमा अधिकांशको आफन्त नै दोषी छन् । उनीहरुले सहकारीसँग कमिशन खाएर बचत गर्न लगाए । उनीहरुको त केही डुबेन । तर, उसका आफन्त घर न घाटको अवस्थामा पुगेका छन् । अहिले यो कुरा बुझेका कतिपयको आफन्तसँगको सम्बन्धमा समेत दरार उत्पन्न भएको छ । यहाँ हरेक क्षेत्रमा सेटिङ्ग गरिएको हुन्छ । चाँहे त्यो निजी होस् या सरकारी । फेरि आफन्तले नै आफन्तलाई फसाएको पाइन्छ ।

व्यक्तिगत स्वार्थ पुरा गर्नका निम्ति जो आफ्नो सम्पर्क हुन्छ, उसैलाई प्रयोग गरिन्छ । आफन्तलाई नै ठग्न सफल भएपछि अन्यलाई लुट्न थालिन्छ । बैंक, वित्तिय संस्थामा पनि दलाली, बिचौलियाकै बिगबिगी रहिआएको कुरा नर्कान सकिँदैन । बैंक, वित्तिय संस्थामा भएको रकम सर्वसाधारण जनताको हो । विडम्बना, त्यसमा रजगज भने बैंकका अध्यक्ष, सञ्चालक र दलालीहरुको रहने गरेको छ । कोही जनता बैंकमा ऋण माग्न जाँदा बैंकले दिँदैन्थ्यो । तर, दलाली कहाँ पुगेमा एकै दिनमा ऋण पाइन्थ्यो ।

वर्षौ बैंक धाउँदा समेत नपाएको ऋण दलालीले एकै छिनमा मिलाइँदैन्थ्यो । एक करोडको धितो राखेर ६० लाख कर्जा पाइन्थ्यो । दलालीलाई पन्ध्र लाख दिनुपथ्र्यो । उता, बैंकले नकार्दै आएको धितो पनि दलालीले भनेपछि एकै दिनमा मालपोत, यातायात कार्यालयमा गएर रोक्का गरिन्थ्यो । ऋणीको हातमा ४५ लाख रुपैयाँ पर्दन्थ्यो । तर, उसले ६० लाखकै तीन प्रतिशतका दरले सेवाशुल्क र १२ प्रतिशत ब्याज भनेर ८० प्रतिशतसम्म तिर्दथ्यो ।

अनि त्यो ऋण नतिरेमा बैंकले करोडौंको धितो आधामै पचाइदिइन्थ्यो । यसरी बैंक, वित्तिय संस्थामा त दलालीको रजगज हुँदा सरकारी कार्यालयमा पनि हुनु स्वभाविकै भनौं । अहिले बजारमा जताततै सुनिन्छ, ‘आफन्तले भनेर मैलें फलानो सहकारी, लघुवित्त, फाइनान्समा पैसा राखे । अहिले डुबे ।’ मानिसहरुले बुझेनन् कि आफन्तले कमिशन खाएर उनीहरुलाई सहकारीलगायत वित्तिय संस्थामा रकम राख्न लगाएका थिए ।

अहिले आफन्त नै सम्पर्कविहीन भएका छन् । फेरि आफ्नाविरुद्ध मुद्धा हाल्ने कुरा पनि भएन । प्रमाण पनि त के नै छ र ? जुनै क्षेत्रमा पनि बिचौलिया, दलालीहरु मौलाएका छन् । तापनि राज्य यस्तालाई कारबाही गर्दैनन् । दलालहरुकै कारण सरकारी, सार्वजनिक, गुठी, मठमन्दिर, ताल, पोखराका जग्गा पनि व्यक्तिको नाममा गयो । सरकारी सम्पत्ति सबै दुरुपयोग भइरहेको छ । दलालहरुले जनतालाई त ठगे तर राज्यलाई समेत छोडेनन् ।

दुर्भाग्यको कुरा त के छ भने दलाल, बिचौलियाहरुले यत्रो आतंक मच्याउँदा समेत सरकार केही गर्दैन । उनीहरुलाई कारबाही गर्न सरकार डराउँछ, किन ? के राज्यभन्दा ठूला हुन् उनीहरु ? बुढोपाकाले अहिले पनि भन्छन्, ‘कालोकोट, सेतोकोट र पेटिकोट लगाउनेसँग सधैं डराउनुपर्छ ।’ तर, पछिल्लो समय यी तीनभन्दा पनि दलाल, बिचौलियाबाट बढी डराउनुपर्ने अवस्था छ । अहिले दलाल, बिचौलियाहरु पनि कोट लगाएर बसेका हुन्छन् ।

त्यँही कोट लगाएर उनीहरुले लाखौं जनता ठग्छन् । राज्यलाई लुट्छन् । त्यसकारण अब कालोकोट, सेतोकोट र पेटिकोटभन्दा पनि दलाल, बिचौलियाहरुले लगाउने कोट खतरापूर्ण भएको छ । अफिसरजस्तो चिटिक्क परेर जनता ठग्ने पोलिसी दलाल, बिचौलियाहरुले लिँदै आएका छन् । अनि सोझासाझा जनता राम्रो कपडा लगाएको र मिठो बोलीवचन सुनेर उनीहरुको कुरामा आउँदा नराम्ररी ठगिन पुग्छन् । हातमा दुईटा महँगा मोबाइल बोक्छन् । राम्रा कपडा लगाउँछन् अनि सरकारी उच्च पदस्थका व्यक्तिहरु चिनेको भन्दै सेवा दिने नाममा लुटिन्छ, सीधासाधी सर्वसाधारणलाई ।

त्यसो त दलाल, बिचौलियाहरु पनि राजनीतिक दलबाटै परिचालित भएको पाइन्छ । यीनीहरुले दलको सदस्यता लिनुका साथै लेबी पनि तिर्छन् । दलहरुले पनि सत्तामा पुग्न र पार्टीलाई ठूलो, बलियो बनाउन जनता ठग्ने दलालदेखि व्यापारी, गुण्डा, कर्मचारीलाई समेत सदस्य बनाएर लेबी उठाइरहेको छ । यसकारण जनता ठग्ने र देश लुट्नेमा जति दलाल, बिचौलियाहरुको हात छ, त्यति नै राजनीतिक दलहरुको पनि छ ।

वर्तमान सरकारमा एमाले अध्यक्ष केपीशर्मा ओली प्रधानमन्त्री छन् । उनी हप्तैपिच्छे मुख्यसचिव र सचिवहरुलाई सिंहदरबार बोलाएर जनताको काम छिटोछरितो गर्न निर्देशन दिन्छन् । रोचक कुरा त के छ भने सरकारी कार्यालयहरुमा परिचालित अधिकांश दलाल, बिचौलिया एमालेमै आबद्ध छन् । यतिमात्र नभई घुस माग्ने अधिकांश कर्मचारी अनि जनताको पैसा सहकारीमार्फत डुबाउनेमा पनि एमालेकै नेता, कार्यकर्ता वा सदस्य भेटिन्छन् ।

एमाले मात्र अन्य काँग्रेस, माओवादी, राप्रपा, रास्वपालगायत सबै राजनीतिक दलहरुले कुनै न कुतै तवरले जनतालाई ठगेको पाइन्छ । यहाँ कोही पनि जनता र राष्ट्रप्रति जवाफदेही र जिम्मेवार छैनन् । सबैलाई आफ्नो स्वार्थ पूरा गर्न पाए पुग्यो । सरकारी कर्मचारीहरु घुस खान्छन् । अनि सरुवा, बढुवाका निम्ति नेतालाई बुझाउँछन् । दलाल, बिचौलियाहरु सेवा दिने नाममा जनता ठग्छन् । अनि त्यँही पैसा पार्टीलाई बुझाउँछन् ।

यता, उद्योगी, व्यापारीहरु पनि जनताको स्वास्थ्यमाथि खेलबाड गर्दै गुणस्तरहीन सामान महँगोमा बेचबिखन गरेर लुट्छन् । त्यसरी कमाएको रकम उनीहरुले राजस्व छल्न नेता र पार्टीलाई नै बुझाउँछन् । यसबाट स्पष्ट हुन्छ कि जनता ठग्नुमा कर्मचारी, दलाल, बिचौलिया, व्यापारीहरुको जति हात छ, त्यति नै दल र नेताको पनि ।

दलहरु पनि गुण्डाहरुलाई मन्त्री बनाउँछन् । यसका ज्वलन्त उदाहरण हुन्, दीपक मनाङे, महेश बस्नेत, गगन थापा । अनि यस्ता व्यक्तिहरु मन्त्री बनेपछि जनता ठगिनु, लुटिनु कुनै नौलो भएन ।