मौद्रिक नीति सार्वजनिक, यो के हो र किन महत्त्वपूर्ण छ ?

कुनै पनि राष्ट्रका लागि सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण स्रोतमा वित्तीय स्रोत पर्छ।

त्यो स्रोतलाई मुलुकको उत्पादन, रोजगारी अनि वित्तीय स्थायित्व कायम गरेर भुक्तानी प्रणालीलाई पनि बलियो बनाउने उद्देश्य लिएर निर्माण गरिने नीति नै मौद्रिक नीति रहेको जानकारहरू बताउँछन्।

“जसरी बजेटमा सरकारको आम्दानी र खर्चको तथा राजस्व दरबारे निर्धारण गर्छ त्यस्तै वित्तीय स्रोतबारे त्यस्तैखाले कुराहरू मौद्रिक नीतिले गर्छ,” नेपाल ब्याङ्कर्स एसोसिएसनका पूर्व अध्यक्ष भुवन दाहाल भन्छन्।

जानकारहरूका अनुसार सामान्य रूपमा व्याख्या गर्नुपर्दा मौद्रिक नीतिले मुद्राको मूल्य निर्धारण गर्छ।

त्यसले गर्दा केन्द्रीय ब्याङ्कले सार्वजनिक गर्ने यो नीतिले परोक्ष रूपमा सर्वसाधारण उपभोक्ता, उत्पादक वा कर्मचारी सबैलाई प्रभाव पार्छ।

मौद्रिक नीति किन महत्त्वपूर्ण?

बजेटले जस्तै मौद्रिक नीतिले पनि सर्वसाधारणलाई समेत प्रभावित पार्ने भएकाले त्यो महत्त्वपूर्ण हुने जानकारहरूको भनाइ छ।

त्यसका साथसाथै देशको वित्तीय क्षेत्रका विभिन्न नीति-नियमहरू एकीकृत ढङ्गले यसमा आएका हुन्छन्।

दाहालका भनाइमा मौद्रिक नीतिले ब्याजदर तल लाने वा माथि लाने भन्ने निर्धारण गर्छ। त्यसले सर्वसाधारणलाई प्रत्यक्ष रूपमा असर पार्छ।

“मौद्रिक नीतिमा सर्वसाधारणको सबैभन्दा ठूलो चासो भनेकै ब्याजदर हो। त्यसले कर्जा लिनेका लागि पनि छुन्छ र निक्षेप राख्नेका लागि पनि,” दाहालले भने।

नेपाल राष्ट्र ब्याङ्कका पूर्व कार्यकारी निर्देशक नरबहादुर थापाका भनाइमा पनि ब्याजदरबारे लिइने नीतिमा धेरैको चासो हुन्छ।

दुवैका भनाइमा मुद्रास्फीतिप्रति पनि सर्वसाधारणको चासो धेरै हुने गर्छन्।

थापा भन्छन्, “मुद्रास्फीतिले सर्वसाधारणको जीवनमा प्रत्यक्ष प्रभाव पारेको हुन्छ। त्यसैले महँगी नियन्त्रणका लागि कस्ता नीति लिइन्छन् भन्ने धेरैलाई चासोको विषय हो।”