अमेरिकाको कदमले नेपालमा ठूलै भुइँचालो, विकसित देशमा आफन्त छन् भनेर धाक लगाउनेहरुमा खैलोबैलो !

अनुसा थापा
अमेरिकाले गैरआवासीयलाई निकाल्न थालेसँगै अन्य देशमा भएका नेपाली सशंकित बनेका छन् । आफू बसेको देशले पनि त्यसै गर्ने हो कि भनेर उनीहरु डराएका छन् । अष्ट्रेलिया, क्यानडा, पोर्चुगललगायत विकसित मुलुकमा भएका नेपालीका यहाँ रहेका आफन्त पनि भयवहित छन् ।

उनीहरुलाई बेकारमा विदेश पठाएकोझैं महसुश हुन थालेको छ । यहाँ भएका अभिभावकहरु आफ्ना सन्तान निकालिने हुन् कि भनेर चिन्तामा छन् । अमेरिकाले गैरआवासीयलाई भटाभट निकाल्न थालेको छ । र, सो निर्णयलाई धेरैले समर्थन गरेका छन् । आफ्ना देशको नागरिक बेरोजगार राखेर अर्काको देशको नागरिकलाई रोजगारी दिने कुरा आउँदैन् ।

त्यसैले अमेरिकाको कदम सही छ । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको निर्णयले अहिले विश्वमै ठूलै भुइँचालो गएको छ । अमेरिकाले आफ्नो भूमिमा अर्काको देशको नागरिक नभित्र्याउने, व्यापार व्यवसाय र राजनीति गर्न नदिने निर्णय गरेको छ । सो कुरा अन्य मुलुकले पनि सिको गरेका छन् ।

आफ्ना नागरिकलाई विस्थापित गरि अन्य देशका नागरिकलाई उकास्नु कदापी ठीक छैन् । अमेरिकाले आफ्नो देश र राष्ट्रको बारेमा सोचेको छ । जुन उसको अधिकार र प्राथमिकताको कुरा हो । अर्कोतिर डिभी लट्री पनि रद्द गर्ने निर्णय भएको छ । डिभीबाट वर्षेनि हजारौं नेपाली अमेरिका जाने गरेका थिए ।

अमेरिकाको निर्णयले नेपालमा खैलाबैला मच्चिएको छ । अमेरिका मात्र नभएर अन्य विकसित मुलुकले पनि नेपाल फर्काइदिने चर्चा चल्न थालेको छ । मलेसियासहित खाडी मुलुक गएका त बच्लान्, तर विकसित मुलुक पसेकाको ठेगान छैन् । २०६५ जेठ १५ गते राजतन्त्रको अन्त्य भयो, देशमा लोकतन्त्र, गणतन्त्र आए ।

गध्दी छोड्दा उनले भने,‘म सबै कुरा त्याग्छु तर मलाई नेपालमै बस्न देऊँ ।’ उनी अहिलेपनि नागार्जुनको जंगलमा बसिरहेका छन् । दर्शनका लागि मठमन्दिर पुगिरहेका हुन्छन् । आन्दोलन हुनेबित्तिकै श्रीलंकाका राष्ट्रपति देश छोडेर भागे । बंगलादेशकी प्रधानमन्त्री शेख हसिना पनि भागेर अर्काको देशमा आएर बसेकी छिन् ।

तर, नेपालका पूर्वराजा अहिलेपनि नेपालमै छन् । उनी देश छोडेर कतै गएनन् । यसले पनि उनको देश प्रेमलाई पुष्टि गर्छ । अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले पनि त्यही गरे । उनले आफ्नो देश र नागरिकप्रतिको प्रेम कामले देखाएका छन् । देश र जनता कति प्रिय हुन्छन् ? यसको उदाहरण पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र र अमेरिकी ट्रम्पले दिएका छन् ।

राष्ट्र र जनताका लागि कसैले पद त्यागे, कसैले अर्काको देशको नागरिक निकाल्ने भए । अमेरिकाको राष्ट्रपतिको अहिले विश्वमा चर्चा छ । उनले लिएको कदम सानो छैन् । त्यसका लागि एकदमै धेरै आँच र हिम्मत चाहिन्छ । अमेरिकाले गैरआवासीयलाई रोक्नु भनेको नेपालको लागि एउटा ठूलो पाठ हो ।

देशमा कोही बस्न नचाहने, जतिबेला पनि अमेरिका–अष्ट्रेलिया भन्ने । राति सुत्दा होस् या उठ्दा नेपालीहरुको विदेश जाने सपना मात्रै हुन्थ्यो । देशमा केही गर्न नचाहने अनि मोटो पैसा खर्च गरेर अमेरिका अष्ट्रेलियालगायतका मुलुक छिर्ने । अब त उनीहरुले पनि नलैजाने भए ।

अमेरिकाले भटाभट गैरआवासीय निकाल्न थालिसकेको छ । तैपनि नेपालका म्यानपावरहरु अमेरिका पठाइदिन्छु भन्दै भ्रम छरिरहेका छन्, मोटो रकम बुझिरहेका छन् । अब नेपालीलाई पढेलेखेका भन्ने कि अनपढ ? अमेरिकाको निर्णयले विश्व हल्लिसक्यो । नेपालीहरु अझैपनि अमेरिका जान पाउँछु कि भनेर लाखौं रुपैयाँ कन्सल्टेन्सी र म्यानपावरलाई बुझाइरहेका छन् ।

आफ्नो खुट्टामा आफैंले बञ्चरो हानिरहेका छन् । यसअघिका राष्ट्रपति जो बाइडेन हुँदा नेपालीहरु आफ्ना सन्तान, आफन्त अमेरिकामा छ भनेर धाक लगाउँथे । ट्रम्पले चुनाव जित्नेबित्तिकै उनीहरुको ‘टाइटाइ फिस’ भएको छ । ‘रातमा निद्रा न दिनमा भोक’ गरेर बाँच्नुपरिरहेको छ ।

विकसित देशहरुमा नेपाली छ्याप्छ्याप्ती देखिन्छन् । जहाँ हेर्यो, नेपाली देखिन्छन् । त्यसैले त नेपाली हटाउन थालिएको हो । आफ्ना नागरिक ओझेलमा पर्न थालेपछि गर्ने भनेकै ट्रम्पकै निर्णय हो । त्यो निर्णय नगरेसम्म त पार नै नलाग्ने भयो । जसलाई जहाँको हो, त्यही फर्काइदियो, सकियो ।

नेपालकै उदाहरण हेरौं न, ७४ जिल्लाका नागरिक काठमाडौं उपत्यका भित्रिए । यहाँका मान्छे विस्थापित भए । राजनीति, रोजगारी, व्यापार, व्यवसायलगायत हरेक क्षेत्रमा उनीहरु पिछडिएका छन् । २०४६ साल अघि होस् या पछि उपत्यकाका मान्छेहरु देशको प्रधानमन्त्री भएका छैनन् । बाहिरी जिल्लाका मान्छेले राजनीतिमा पनि कब्जा गरे, जग्गा पनि ।

त्यही देखे राष्ट्रपति ट्रम्पले पनि । बाहिरको मान्छे माथि आउने देखेपछि उनले कदम उठाइहाले । नेपालीहरुको बानी के छ भने औंला दियो भने हात नै लिन खोज्छन् । एउटा गयो, अर्कोलाई पनि जानुपर्यो । देखासिकीमा चल्यो देश । जसका कारण विदेशमा नेपाली थेगिनसक्नु भो । एउटा परिवारमा जति जना छन्, जम्मे अमेरिका, अष्ट्रेलिया ।

नेपाली काँग्रेसका नेता गणेशमान सिंहले भनेका कुराहरु अहिलेपनि जनताले सम्झिन्छन् । उनले भन्थे,‘नेपाली जनता भेडा छन् ।’ यसको अर्थ एउटा भेडा भीरबाट हाम्फाल्यो भने अरु पनि हाम्फाल्छन् । नेपालीको स्वभाव पनि त्यस्तै छ । अर्काले जे गर्छ, आफूले त्यही गर्नुपर्यो । नेपाली देशमा केही गर्नै चाहँदैनन् ।

यहाँ काम गर्न लाज मान्नेहरु विदेशमा गएर जे काम गर्न पनि लाज मान्छन् । आफ्नो देश विकास गर्न नेपालीहरुलाई चासो छैन् । देशलाई गाली गर्यो अनि विदेश गयो । अब कहाँ जान्छन् ? फर्केर आउनुपर्ने त यहीँ हो । पहिले बनाउन सिक्नुपर्यो । अमेरिका यत्तिकै अमेरिका बनेको होइन् ।

धेरै दुःखकष्ट, संघर्षपछि अमेरिका त्यहाँ पुगेको हो । तर, नेपालीहरुको सोच कहाँ त्यति ठूलो छ । गफ लगाउन पाए, पुग्यो । मातृभूमिभन्दा ठूलो केही हुँदैन् । जहाँ गएपनि फर्किनपर्ने आफ्नो जन्मभूमि नै हो । विकसित मुलुकमा बसेका नेपालका नेता फटाहा, फोहोर देश भन्नेहरु अब यही फर्किँदैछन्, आफ्नो झोलाझम्टा बोकेर ।

नेपालमा धेरै घर भाडामा लगाइएको छ । तर, दशकौं बसेपनि त्यो घरमा आफ्नो हकदाबी लाग्दैन् । घरधनीले निस्केर जाँ भन्नेबित्तिकै निस्किनुपर्छ । तर, नेपालीले यति पनि बुझेनन् । देश नै फर्किन नपर्नेजसरी बोल्नेहरुलाई ट्रम्पले पाठ सिकाए । सबैलाई आफ्ना नै प्यारो हुन्छन् ।

बाहिरी देशकाले त्यहाँ गएर सत्ता कब्जा गर्न थाले । व्यापार व्यवसायमा उनीहरुको रजगज चल्यो । त्यसैले ट्रम्पले एक्सन लिए । उपेन्द्र यादव नेतृत्वको मधेश आन्दोलनको क्रममा २७ जना माओवादी कार्यकर्तालाई भाला रोपेर मारियो । त्यसपछि त्यहाँबाट पहाडियाहरु रातारात भागे । आफ्नो मँहगो मूल्यको सम्पत्ति बेचेर उनीहरु त्यहाँबाट निस्किए ।
नेवारीहरुले आन्दोलन चर्काए भने बाहिरी जिल्लाका मान्छेहरु आफ्नो थातथलो फर्किनैपर्छ । यो दिन नआउँला भन्न सकिँदैन् । सरकारले पनि त्यस्तै भयो । नेपालीलाई विदेशमा बेच्ने अनि रेमिट्यान्स खाने । तीको नागरिकता पाइन्छ भनेर अभिभावकले पनि भटाभट विदेश पठाए ।

आफ्नो सन्तानले घर किन्यो, जग्गा किन्यो भनेर धाक लगाउँथ्यो । अब के काम ? घर छ, गाडी छ भनेर अमेरिकाले बस्न नदिँदो रहेछ । समातेर एअरपोर्टमा ल्याएर छोडिदिन्छ । सरकार पनि लहैलहैमा लाग्यो, जनता पनि । अमेरिकाको कदमले निच्च पर्नुबाहेक अन्य केही विकल्प छैन् ।