भक्तपुरमा अहिले पनि नेमकिपा र एमालेको दादागिरी

सरकारी सेवासुविधाबाट वञ्चित गराइने हुँदा चुपचाप सहनुपर्ने जनताको मजबुरी !

अनुसा थापा
जनताले तिरेको करबाट अर्बौं रुपैयाँ खर्चेर भक्तपुर निर्वाचन क्षेत्र नम्बर २ मा सूर्यविनायक नगरपालिकाको भव्य प्रशासनिक भवन निर्माण गरियो । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले गत माघ १४ गते नगरपालिकाको भवनको उद्घाटन गरे । नगरपालिका पुरानो भवनबाट नयाँ भवनमा सरेको छ ।

दुईटा सडकबाट नगरपालिका पुग्न सकिन्छ । सिर्जनानगर र सल्लाघारी । जनप्रतिनिधि र कर्मचारी यहीँ बाटो हुँदै कार्यालय आउँछन् । प्रधानमन्त्री ओली भवन उद्घाटन गर्न आउने अघिल्लो दिन ठूलो खर्च गरेर सिर्जनानगर र सल्लाघारी चोकमा गेट बनाइएको थियो । गेटमा प्रधानमन्त्री ओली र मेयर बासुदेव थापाको तस्बिर थियो ।

सडक पनि चकाचक बनाइएको थियो । नत्र अन्य बेला त यो सडकमा हिँड्नै सकिन्न । जताततै फोहोर फालिएको हुन्छ । सडकभर पसल थापिएको हुन्छ । सर्वसाधारणलाई हिँड्न पनि सास्ती छ । रोचक कुरा के भने, जनप्रतिनिधि र कर्मचारी दिनहुँ ओहोरदोहोर गर्ने सडकका पसल दर्ता छैनन् ।

एकाधले गरेका छन्, अधिकांश यत्तिकै चलेका छन् । नगरपालिका भवनकै सामुन्ने रहेका पसलहरुको दर्ता छैन् । सडक विभाग, भक्तपुरको कार्यालय अगाडि पनि थुप्रै पसल छन् । तर, ती पसलको दर्ता छैन् । विभागको अगाडिबाट नगरपालिकाका कर्मचारीले दही, दूध किनेर लैजान्छन् ।

यद्यपि, त्यो पसल दर्ताबिना चलिरहेको छ । नगरपालिकाका कर्मचारी घाम तापेरै दिन कटाउँछन् । नगर प्रहरीहरुलाई यता र उता हल्लिँदै ठिक्क छ । जनप्रतिनिधि कहाँनेर सरकारी जग्गा छ ? कसको कार्यक्रममा अतिथि बन्न पाइन्छ ? यसमै केन्द्रित छन् । पुरानो नगरपालिका बसेको घर छेउछाउ ठूल्ठूला महल बनेका छन् ।

त्यो जमिन जम्मै सरकारी जग्गा भएको स्थानीय बुढाखाडाहरु बताउँछन् । स्थानीयले त्यसो भनिरहँदा नगरपालिका कानमा तेल हालेर बसेको छ । स्थानीयले भनेको वास्तै गर्दैन् । हुन त त्यहाँ जागिर खाएका अधिकांश नगरप्रहरी एमालेका बा ओलीको कृपाले भर्ती भएका हुन् । बालकोटकी एक महिला नगरप्रहरी भन्थिन्,‘मलाई बाले जागिर लाइदिनुभएको ।’

केही दिनअघि सिर्जनानगरतर्फ आउने सडकमा भएको फलफूल पसलबाट फलफूल आफ्नो स्कुटरमा हाल्दै गरेकी उनले सडकमा हिँड्ने सबैले सुन्नेगरी भन्थिन्,‘५ बजेपछि मात्र चोकमा सामान लिएर जाओ है । त्योभन्दा अगाडि गएर राख्दा सामान खोस्यो भने म जिम्मेवार हुँदिन् ।’

नगरप्रहरीहरु एमालेप्रति आस्था राख्छन् । मेयर र उपमेयर दुवै एमालेकै भइहाले । कर्मचारी पनि एमालेका झोले हुन् । अहिले देशको प्रधानमन्त्री र अर्थमन्त्री एमालेकै छन् । उनीहरु जतिबेला पनि राजश्व नउठेको गुनासो गरिरहेका हुन्छन् । तर, स्थानीय पालिकाका जनप्रतिनिधिहरुलाई राजश्व उठाउन चासो छैन् ।

बिना दर्ता पसल सञ्चालन गर्न दिएका छन् । अनि कसरी राजश्व उठ्छ ? कडाइ गर्नु छैन् । न व्यवसाय दर्ता गरेर राजश्व उठाउन सक्छन् न घरबहाल कर । आफ्नो पार्टीको भएर प्रधानमन्त्री ओलीले उनीहरुलाई मनलाग्दी गर्न छुट दिएका छन् । नत्र त सूर्यविनायक नगरपालिका जतिको ‘निकम्मा’ जनप्रतिनिधि सायदै कुनै स्थानीय तहमा होलान् ।

आफ्नै पार्टीको जनप्रतिनिधि भएकाले प्रधानमन्त्री ओली पनि उद्घाटन गर्न आइहाले । मेयर र उपमेयर मात्र होइन्, वडाध्यक्षहरु पनि त्यस्तै छन् । ५ नम्बर वडाका वडाध्यक्ष राजकुमार जोशीले सुशिल भैरवथानको जग्गा मिचेर मन्दिरभन्दा ठूलो घर ठड्याएका छन् । मेयर र वडाध्यक्ष दुवै जग्गा दलाली हुन् ।

यिनीहरुलाई सरकारी जग्गा कहाँ छ ? कसरी दर्ता गर्नुपर्छ ? सबै थाहा छ । तर, यसमा जनताकै गल्ती छ । दलालहरुले कहिले देश विकास गर्छ ? विडम्बना जनताले त्यसलाई निर्वाचित गरेर पदमा पुर्याए । आफ्नो फाइदा मात्र हेर्नेलाई कहिले देश र जनताको माया हुन्छ ।

अनि जनताले दुःख पाउनु स्वाभाविकै हो । हुन त राजनीति गर्ने नै त्यस्ताले हुन् । गुण्डा, भूमाफिया, दलाल, भ्रष्टाचारीले मात्र राजनीति गर्न सक्छ । भक्तपुर देशभरको सबैभन्दा सानो जिल्ला हो । सानो भएपनि यहाँ सरकारी, गुठीको जग्गा टन्नै थिए । दुर्भाग्यबस्, राजनीतिक दल भनाउँदाहरुले जम्मै दर्ता गरेर खाइहाले ।

एमाले, काँग्रेस, मजदूर किसान पार्टीलगायतले मिलेर सरकारी जग्गा, गुठी, मठमन्दिरको जग्गा मिलेमतोमा सखाप पारे । खेतीयोग्य जमिन पनि प्लानिङ गरेर, खण्डीकरण गरेर सिद्याए । जसका कारण यहाँका पुर्खाहरु जम्मै विस्थापित भए । अहिले बसोबास गरिरहेका प्रायःः बाहिरी जिल्लाका हुन् ।

जग्गा किने, घर बनाए । यहाँका मान्छेले जग्गा बेचे, हिँडे । यहाँका पूर्वसांसद महेश बस्नेतले काठमाडौं महानगरपालिकाका मेयर बालेन्द्र साहलाई भक्तपुरको विकास हेर्न आउन आह्वान गरेका थिए । तर, उनले त्यहाँ उल्टो बोले । विकास होइन्, सरकारी सम्पत्तिको सत्यानाश हेर्नचाँहि आऊ भन्नुपर्ने थियो ।

ललिञ्चोकको बाँसघारीमा सयौं रोपनी खेतीयोग्य जमिन प्लानिङ गरेर टुक्राटुक्रा बनाएर राखिएको छ । त्यहाँको जग्गा प्लानिङमा बस्नेत र मेयर थापाको लगानी रहेको सर्वसाधारण बताउँछन् । मजदूर किसान पार्टी प्रेम सुवाल सदनमा जनताको कुरा उठाएको ढोंग रच्छन् । गज्जबको कुरा के भने, भक्तपुर निर्वाचन क्षेत्र नम्बर १ मा सरकारी, गुठीको जग्गा दर्ता गर्ने नेमकिपाको कार्यकर्ता हुन् ।

हाल उनी तिनकुनेको जग्गा ताकेर बसेका छन् । त्यहाँ ख्वप कलेज बनाउनुपर्ने उनको माग छ । तिनकुनेको अधिकांश सरकारी जग्गा व्यक्तिको नाममा गइसकेको छ । अब केही बाँकी भएकोमा पनि सांसदहरुलाई आपत्ति छ । कसरी सिद्याऊ भनेर लागिपरेका छन् । राज्यलाई राजश्व छल्ने, खेतीयोग्य जमिन मास्ने, सरकारी सम्पत्ति व्यक्तिको नाममा दर्ता गर्नेहरु जनप्रतिनिधि भएर बसेका छन् ।

तर, सञ्चारकर्मीले यी दलाल देख्दैन् । काभ्रे र सूर्यविनायकको सिमामा महादेवको ठूलो मूर्ति छ । नगरपालिकाले त्यहाँ झोलुङ्गे पुल बनायो । महादेवको दर्शन गर्न त्यहाँ वर्षेनि लाखौं भक्तजन आउने गर्दछन् । नगरपालिकाले पुल तरेको २० रुपैयाँ तोकेको थियो । एक नागरिकले त्यसको विरोध गरे ।

आफ्नै देशको भूभागभित्र जनताले तिरेको करबाट बनेको पुल तर्न पैसा लिएको विषयमा विरोध गर्नेलाई प्रहरी प्रशासन लगाएर पक्राउ गर्न लगाइयो । त्यसो त यहाँ देशै बेचेर खानेहरु पनि छन् । सरकारी सम्पत्ति व्यक्तिको नाममा लैजानेहरु पदमा बसेका छन् । तिनलाई कारबाही हुनुपर्छ कि पर्दैन् ?

काठमाडौंसँग जोडिएको जिल्ला भक्तपुर देशभरको सबैभन्दा फोहोर जिल्ला हो । कुनै समय प्राचीनस्थलको रुपमा परिचित जिल्लालाई हेर्नै नहुने बनाइयो । यसमा राजनीतिक दलकै हात छ । त्यस्ता पार्टीको विरोधमा बोल्न पनि पाइँदैन् । यहाँ १ नम्बर क्षेत्रमा नेमकिपाको विरोध गर्न पाइँदैन् ।

नत्र नागरिकताको सिफारिस नै दिँदैन् । २ नम्बर क्षेत्रमा एमालेको विरोध गर्यो भने धारापानी नै दिँदैन् । यस्तो त दादागिरी छ । के यो पञ्चायत काल हो ? त्यतिबेला पनि यस्तो दादागिरी थिएन् । नेमकिपा र एमालेको दादागिरी यहाँका जनताले तोड्न सकेनन् ।

(सं. : याे लेखककाे निजी विचार हाे।)