विमानस्थलमा बरामद सुनको मालिक को ?

काठमाडाैं । हङ्‌कङबाट ल्याइएको १०० केजी सुन त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट बाहिरिएलगत्तै बरामद भएको विषयमा बिहीवार बिहान गृह मन्त्रालयमा बैठक भएको छ।

बैठकमा भन्सार विभागका कर्मचारीहरू समेत बोलाइएका थिए। बैठकको विवरण दिइएको छैन।

प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालयअन्तर्गत रहेको राजस्व अनुसन्धान विभागले सुन बरामद गरेको हो।

विभागका सूचना अधिकारी नवराज अधिकारीका अनुसार सुन तस्करीमा संलग्न भएको आशङ्कामा छ जना पक्राउ परेका छन्।

प्रधानमन्त्रीले पनि यस विषयमा जानकारी लिइरहेको प्रमुख राजनीतिक सल्लाहकार हरिबोल गजुरेलले बताए।

त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको भन्सार कार्यालय अर्थ मन्त्रालयको मातहत पर्छ।

सुन बरामद गरेको विभाग र भन्सार दुवै गृह मन्त्रालयअन्तर्गत पर्दैन।

बीबीसीले अर्थ र गृहमन्त्रीसँग सम्पर्कको निम्ति बारम्बार गरेको प्रयास सफल हुन सकेन।

भन्सारको अनुसन्धानले दिएको सङ्केत

भन्सार विभागले आन्तरिक छानबिन गरिरहेको छ। विभागमा महानिर्देशक शोभाकान्त पौडेलले भने, “प्रणालीमा केही खराबी छ कि, एक्सरेमा नदेखिएको हो कि वा मान्छेको संलग्नता छ भन्नेबारे अनुसन्धान भइरहेको छ।”

आफूहरूले दैनिक जसो दुई-तीन केजी सुन बरामद गरिरहेको र सुन तस्करी व्यापक रहेको देखिएको उनको भनाइ छ।

उनले भने, “एक्सरे मशीनले सुन देखाउँदादेखाउँदै छोडेको भए कर्मचारीको संलग्नता हुन्छ। हामी निर्मम रूपमा प्रस्तुत हुन्छौँ।”

उनका भनाइमा “केमिकल प्रयोग गरेको भए” एक्सरे उपकरणले सुन पत्ता नलगाउने सम्भावना पनि हुन्छ।

त्रिभुवन विमानस्थलस्थित भन्सार कार्यालयका प्रवक्ता तथा प्रमुख भन्सार अधिकृत अम्बिकाप्रसाद खनालका अनुसार बिहीवार मध्याह्नसम्म सीसीटीभी क्यामराको फुटेज र एक्सरे रिपोर्टको प्रारम्भिक अध्ययन गरिएको छ।

फुटेजमा देखिएको दृश्यबारे जानकारी दिँदै उनले भने, “एक्सरे मशीन हेर्ने कर्मचारीले प्याकेटमा ‘संवेदनशील सामान’ जनाउने ट्याग लगाएपछि जाँच गर्ने कर्मचारीले कार्टुन खोलेर गनेको देखिन्छ। तर भित्र कसरी लुकाएको थियो, के थियो थप हेर्दै छौँ।”

बरामद सुनको तौल कति?

उनका अनुसार रेडी ट्रेड प्रालिले बाइकको १६० सेट ‘ब्रेक शू’ आठवटा प्याकेटमा ल्याएको हो। त्यसको वजन १४५ केजी थियो।

जुलाई १५ तदनुसार असार ३० गते शनिवार विमानस्थलस्थित भन्सार गोदाममा पुगेको उक्त सामान साउन २ गते मङ्गलवार भन्सार पास भएर निस्किएको थियो।

लगत्तै राजस्व अनुसन्धान विभागको टोलीले सुनसँगै ट्याक्सीचालकसहित सन्दिग्ध व्यक्तिहरूलाई नियन्त्रणमा लिएको हो।

अहिलेसम्म पक्राउ पर्नेमा भन्सार एजेन्ट र एक भारतीय नागरिकसहित छ जना छन्।

राजस्व अनुसन्धान विभागका सूचना अधिकारी नवराज अधिकारीले नेपाल राष्ट्रब्याङ्क पठाएर सुनको तौल लिएपछि वास्तविक परिमाण पत्ता लाग्ने बताए।

उनका अनुसार ३२० थान ब्रेक शूमा सुन लुकाएको पाइएको छ।

भन्सार विभागले विमानस्थलका केही कर्मचारीलाई निलम्बन गरेको समाचार आएका छन्।

‘रोकिन्न तस्करी’
एक क्विन्टल सुन बरामद भएको खबरसँगै सामाजिक सञ्जाल प्रयोगकर्ताहरूले आफ्ना विभिन्न अनुभवहरू उल्लेख गर्दै सरकारमाथि प्रश्न उठाइरहेका छन्।

धेरैको अनुभवसहितको जिज्ञासा छ – एउटा नागरिक विदेशबाट फर्किँदा नाकमा लगाएको सुनको फुली र कानको टप देख्दा कचकच र एउटा मोबाइल ल्याउँदा झमेला गर्ने विमानस्थलको भन्सारबाट कसरी सुटुक्क बाहिरियो एक क्विन्टल सुन?

परिमाण कम भए पनि यसअघि पनि पटकपटक सुन बरामद हुने गरेको छ।

अवकाशप्राप्त प्रहरी नायब महानिरीक्षक (डीआईजी) हेमन्त मल्ल त देखिएकोभन्दा ठूलो आयतनमा सुन तस्करी हुने गरेको अनुमान गर्छन्।

उनी भन्छन्, “भारतमा सुनको माग र त्यसको कानुनसम्मत उपलब्धताबीचको अन्तर रहँदासम्म स्वरूप र तरिका फरक होला, नेपाल हुँदै सुनको तस्करी रोकिन्न। कहिले उडेर आउला, कहिले गुडेर आउला, कहिले हिँडेर आउला त्यो अर्कै कुरा हो।”

मालिक पत्ता लगाउने चुनौती

अधिकारीहरूका अनुसार फेला परेको प्रज्ञापनपत्रमा २२ पटक यसअघि पनि सामान ढुवानी गरिएको देखिन्छ। त्यसैले अघिल्ला ढुवानीमा के ल्याइएको थियो भन्नेबारे पनि अनुसन्धान हुने बताइएको छ।

कहिलेकाहीँ झुक्याउन सक्ने सम्भावना अस्वीकार गर्न नसकिने बताउँदै पूर्वडीआईजी मल्ल अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट एकै खालको सामान लगातार आउँदा शङ्का गर्नुपर्ने र त्यसमा कर्मचारीको मिलेमतो हुनसक्ने ठान्छन्।

राजस्व अनुसन्धान

मल्ल भन्छन्, “त्यस्तै भारतीय वायुसेवामा सुरक्षाकर्मी लिएर आउने गरेको भन्दै आलोचना गर्छौँ तर कुर्सी र सोफा फेर्ने रहर गर्ने हामीले अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको साधनस्रोत र जनशक्ति पनि त्यही मापदण्डअनुसारको बनाउनुपर्‍यो।”

सुन तस्करीका घटनामा ओसार्ने काममा संलग्नहरू पक्राउ पर्छन्। ठूलो परिमाणमा बरामद हुने सुन तस्करीमा धनाढ्य व्यक्तिकै लगानी हुने ठानिन्छ। तर उनीहरू पत्ता लाग्दैनन्।

विभागका सूचना अधिकारी नवराज अधिकारी भन्छन्, “सुनको वास्तविक मालिकसम्म पुग्ने किसिमले अनुसन्धान प्रक्रिया अघि बढिरहेको छ।”

मल्ल त त्यस्ता व्यक्तिलाई राजनीति संरक्षण पनि रहने ठान्छन्।

उनी भन्छन्, “नेता, पार्टी र चुनावमा समेत त्यस्ता व्यक्तिले लगानी गरेका हुन्छन्, त्यसैले कुनै न कुनै रूपमा उनीहरूलाई राजनीतिक संरक्षण हुन्छ।”

त्यो तहसम्म अनुसन्धान पुग्ने प्रयास गर्नु वा त्यसमा सफलता प्राप्त हुनेमा अविश्वास गर्नेहरू धेरै छन्।