महावीर पुनको आविष्कार केन्द्र यसरी भिड्दैछ महामारीसँग, सरकारले कहिल्यै सहयोग गर्दैन

काठमाडाैं । पछिल्लो समय नेपालमा कोरोना संक्रमण दर बढेपछि अस्पतालहरुमा अक्सिजनको अभाव देखिएको छ । अक्सिजन अभावलाई केही हदसम्म पूर्ति गर्न राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रले खाली अक्सिजन सिलिन्डर संकलन शुरु गरेको छ ।

आविष्कार केन्द्रका संचालक तथा युवा वैज्ञानिक महावीर पुनले हिमाल चढ्ने र ट्रेकिङ कम्पनीहरुसँग रहेको खाली अक्सिजन सिलिन्डर आविष्कार केन्द्रलाई उपलब्ध गराउन आग्रह गरेका छन् ।

सामाजिक संजालमार्फत पुनले खाली अक्सिजन सिलिन्डर उपलब्ध गराउन आग्रह गरेको दुई दिनमा करिब ४० वटा सिलिन्डर संकलन भएको उनले जानकारी दिए ।

जम्मा भएको खाली सिलिन्डरमा अक्सिजन भरेर कोरोना संक्रमितलाई दिने बताए पनि प्राप्त भएका सिलिन्डरमा रेगुलेटरको अभाव भएको सुनाए । उनले भने,‘केही सिलिन्डरहरु संकलन हुँदैछ तर रेगुलेटर नहुँदा समस्या भएको छ ।’

हिमाल चढ्नेहरुले प्रयोग गर्ने खाली अक्सिजन सिलिन्डरहरुमा चार केजी अक्सिजन जाने र दुई समयमा अक्सिजन दिंदा ६ घण्टा जति पुग्ने उनले बताए ।

उनले सामाजिक संजालमा लेखेका छन् सगरमाथा सफा गर्ने टोलीहरुले जम्मा गरेका खाली सिलिन्डरहरु कहिं कसैले जम्मा गरेर राख्नु भएको छ भने सम्पर्क राख्नु होला। साथै ट्रेकिङ्ग कम्पनीहरुसंग त्यस्ता खाली सिलिन्डरहरु छन् भने पनि उपलब्ध गराउनु होला। ति खाली सिलिन्डरहरु राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रलाई विक्री गरेपनि अथवा सापटी दिए पनि हुन्छ । हामीले ति सिलिन्डरहरुमा अक्सिजन भरेर कोरोना बिरामीहरुलाई उपलब्ध गराउने छौं । नेपालमा अक्सिजनको खाली सिलिन्डरहरुको अत्यन्तै अभाव भएकोले यो अनुरोध गरिएको हो।’

त्यस्तै कोरोना संक्रमितका लागि अक्सिजन उपलब्ध गराउनेबारे आफूहरुले अन्य विकल्पहरु पनि सोचिरहेको जानकारी दिए । उनले कसैसँग खाली सिलिन्डर भए अक्सिजन भर्नका लागि आविष्कार केन्द्रले संयोजन गर्ने बताए । खाली सिलिन्डरहरु संकलन गरेर अक्सिजन प्लान्टहरुमा लगेर अक्सिजन भर्ने र वितरण गर्न आफूहरु तयार रहेको जानकारी दिए ।

याे पनि पढ्नुस् 

कोरोना संकटको अवस्थामा अक्सिजनको अभाव टार्न महावीर पुनले दिएका ६ सुझाव

राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रका अध्यक्ष महावीर पुनले कोरोना भाइरस संक्रमणको यस संकट अवस्थामा अभाव भइरहेको अक्सिजन पूर्तिका लागि विभिन्न ६ बुँदे सुझाव दिएका छन् ।

आविष्कार केन्द्रले अक्सिजन पूर्तिका लागि चालेको कदम सोचेअनुरुप उपलब्धि हुन नसकेपछि अक्सिजनको अभाव पार लगाउन उनले सरकारलाई ६ बुँदे सुझाव दिएका हुन् । उनले यस संकटकालीन अवस्थालाई पार लगाउनको मौजुदा र प्रचलित चलन, नियम कानुन र प्रशानिक तरिकाले काम गरेर समस्या सामाधान नहुने बताएका छन् ।

‘मौजुदा र प्रचलित चलन, नियम कानुन र प्रशानिक तरिकाले काम गरेर यो संकटकालीन समस्या सामाधान हुँदै हुँदैन। नेपाल सरकारले अहिले सम्म नबुझेको कुरा यही नै हो’, उनले लेखेका छन्, ‘ यो अवस्थामा छुट्टै ऎन, नियम कानुन, प्रक्रिया हुनु पर्छ जुन प्रक्रिया नेपालमा छंदै छैन। मैले यसो भन्दा दुख नमान्नु होला होला।’

उनले यही छुट्टै ऐनलाई टेकेर सरकारले स्वच्छ व्यक्तिहरुको टीम बनाएर काम सुरु गरि हाल्नुपर्ने बताएका छन् । तत्काल विदेशबाट २० हजार वटा खाली अक्सिजन सिलिण्डर ल्याउन सुझाव दिएका छन् ।

उनले फेसबुकमा यस्तो लेखका छन्

अहिलेको अक्सिजनको चरम अभावको अचुक सामाधान यस्तो हुन् सक्छ।

कोरोनाको दोस्रो लहरमा केहि दिन सम्म राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्र मार्फत अक्सिजनको खाली सिलिन्डरहरु जम्मा गर्ने र अक्सिजन भरेर वितरण गर्ने प्रयासमा मैले जाने बुझें सम्म अक्सिजनको चरम अभाब लाई तुरुन्त पूर्ति गर्ने अन्तिम उपाय तल दिएको छु। सिलिन्डर संकलन गर्ने निकै प्रयास गर्दा पनि सोचे जति उपलब्धि नभएकोले सोचेको उपाय हो यो। मैले सुझाएको उपाय संग तपाईं सहमत नहुन पनि सक्नु हुन्छ। छलफल गरौँ र राम्रो उपाय निकालौं।

पहिलो कुरा त कोरोना महामारीको अहिलेकोअबस्था भनेको संकटकालीन अवस्था हो। कुनै कल्पना नै नगरिएको संकट आईहाल्यो भने त्यसलाई पार लगाउनको लागी मौजुदा र प्रचलित चलन, नियम कानुन र प्रशानिक तरिकाले काम गरेर समस्या सामाधान हुँदै हुँदैन। नेपाल सरकारले अहिले सम्म नबुझेको कुरा यहि नै हो। प्रधानमन्त्री सहित मन्त्री मण्डलले निर्णय गरेर कोरोना रोकथाम र समस्या सामाधानको लागी मुख्य सचिब र मन्त्रालयका सचिबहरुलाई कडा निर्देशन दिनु हुन्छ। अनि सचिबहरु र विभागीय प्रमुखहरुले सो निर्देशन पालन गर्नको लागी मौजुदा ऎन, नियम कानुन, प्रक्रिया र अभ्यास को आधारमा कदम चाल्छन। यसरी कदम चाल्दा एक दिनमा हुने काम हप्तौं र महिनौं लाग्दछ।

आकस्मिक संकट यसरी समाधान गर्न खोजेर हुँदै हुँदैन। त्यसलाई समाधान गर्ने छुट्टै ऎन, नियम कानुन, प्रक्रिया हुनु पर्छ जुन प्रक्रिया नेपालमा छंदै छैन। मैले यसो भन्दा दुख नमान्नु होला होला।

उसो भए सरकारले तत्कालै चाल्नु पर्ने कदम के हो त ?

१. अहिले कोरोनाको महामारीमा भएको अक्सिजनको चरम अभाबलाई समाधान गर्नको लागी सर्बप्रथम राष्ट्रपतिले अध्यादेश द्वारा “कोरोना महामारी रोकथामको लागी आपतकालीन कानुन र प्रक्रिया” भन्ने अध्यादेश ल्याउने ।

२. सोहि कानुनमा टेकेर सरकारले भ्रस्टाचार नगर्ने स्वच्छ ब्यक्तीहरुको टीम बनाएर काम सुरु गरि हाल्ने।

३. अध्यादेश ल्याउन एक दिन लाग्ला र रातारात काम गरेर प्रक्रिया मिलाउन १ हप्ता लाग्ला।

४. अनि नेपाल एयरलाइन्स र हिमालायन एयरलाइन्सका ४ ओटा जहाजहरुमा तिन हप्ता भित्रमा २० हजार वटा खाली अक्सिजन सिलिन्डरहरु तुरुन्तै चीन बाट अथवा अन्य मुलुक बाट ल्याउने।

५. ति खाली सिलिन्डरहरु अस्पतालहरुमा हाल चलिरहेका प्लान्ट र अन्य अक्सिजन उद्योगहरुलाई तुरुन्तै उपलब्ध गराएर अक्सिजनको चरम अभाब कम गर्ने।

६. यसो गर्न पैसा कहाँ बाट ल्याउने ?? – सरकारको विकास बजेटमा खर्च नभएको पैसा र अन्य फजुल खर्चहरु घटायो भने पक्कै पनि पैसाको खाँचो हुदैन किन भने २० हजार ओटा खाली सिलिन्डर ल्याउने भनेको कुनै महत्वकांक्षी र ठुलो वजेट लाग्ने कुरा होइन। पहिला जनता को ज्यान बचाउन पर्यो। बिकास भन्ने कुरा त्यस पछि गरे पनि हुन्छ।

लौ त, म मुर्ख मान्छेले जानेको कुरा यहि हो। म सरकार भएको भए कुनै पनि हालतमा यहि काम गर्ने थिएँ। अब गर्ने काम सरकारको हो।