संस्मरण : अक्षय तृतीया, एक रमाइलो सम्झना…

– विष्णु भण्डारी
वैशाख शुक्ल तृतीया अर्थात आज मनाइने अक्षय तृतीया प्राय गरेर स्कूलको वार्षिक परीक्षाको नतिजा सार्वजनिक भइसकेपछि नयाँ भर्ना गर्ने समयको आसपासमा पर्दथ्यो यो समय स्कूल शुरु भइ नसकेको हुँदा हाम्रा लागि यी दिनहरु निकै फुर्सदिला हुन्थे र यही बीचमा पर्दथ्यो अक्षय तृतीया अर्थात जौ को सातु र खुदो चिनी मिसाएको गुलियो सर्वत खाने दिन । हामीलाई औधि रमाइलो लाग्यो ।

बाल्यकालका ती यादहरू सम्झनाको ढुकुटीमा अझै ताजै छन्, बेला बखत यस्तै अबसरहरुमा ती दिनका झल्को आउँछ । चलचित्रको पर्दामा जस्तै मानसपटलमा झल्झल्ती आउँछन् त्यतिबेलाका सबैसबै दृश्यहरु ।

अघिल्लो दिन बेलुका पख चिदिपानीबाट गोपाल दाई आएर हाक हाल्ने ढुङगा र बाडेकापाटाबाट हाक हाल्थे चर्को स्वरमा चिच्याएर, ‘ओ साए भो ….. भोलि अक्षय तृतीया सबेरै सबै जना…. खल्लुकारुखमा रहेको पौवामा जम्मा हुनुहोला है…… ।’ अनि अर्को दिन बिहानै मम्मीले तयार पारिदिएको चामल, दुध, ध्यू, भेटी अलिकति जौ को सातुसहितको सरजाम लिएर म भाइ सागर अनि साथीहरु, राजु, प्रकाश, भिष्म, मधु लगायत हामीहरु खल्लुकारुखमा रहेको पौवामा पुग्थौँ । त्यतिन्जेल आत्मराम सर रमेश अंकल, रामु अंकल रेशम अंकलहरु पुगिसक्नुहुन्थ्यो अनि हामीले लगेको सरजामलाई आत्मराम सरले एउटा कापीमा बुबाको नाम लेख्दै सरजाम राख्न लगाउनुहुन्थो एकछिन पौवा र वरपरका झार उखलेर सरसफाई गरेपछि विस्तारै ढाव, खल्लुकारुख, चोरकाटेबाट मान्छेहरु आउथ थाल्थे अनि कोही हलुवा, कोही खिर, सेलरोटी, चिया बनाउन जुट्थे ।

हामी भने रमेश, रामु अंकलहरुले चिनी खुदो पानी मिसाएर बनाएको सर्वत अनि जौको सातु वामीटक्सार, शान्तिपुर चोरकाटेबाट वुटवल हिडेका र तिनै ठाँउहरुका लागि बुटवलबाट छुटेका बस, ट्रक, जिपहरुलाई रोकेर सर्वत र जौको सातु खुवाउथ्याँै । गुलियो सर्वत खान पाएर होला यात्रुहरु निकै खुसी देखिन्थे धेरैले त कस्तो साइतमा हिडिएछ भन्दै धन्यवाद दिन्थे । उनीहरुले धन्यवाद दिँदा कस्तो राम्रो काम गरिएछ भन्दै छाती ठूलो हुन्थ्यो हाम्रो, एकछिन हामीले सातु र सर्वत खुवाएपछि घरको काम धन्दा सकेर गाँउको हजुरबुबा, हजुरआमा, काकीहरु आजको दिनमा सातु र सर्वत खुवाए धेरै धर्म हुन्छ भन्दै खुवाउन आइपुग्नुहुन्थ्यो ।

त्यसपछि हामी भने लाग्थ्याँै बडिगाड खोलामा पौडी खेल्न । भिष्म, मधु, मिनहरु पौडी खेल्न निकै सिपालु थिए, म प्रकाश, शंकर अलि कमजोर थियौ तै पनि जसो तसो उनीहरुसँगै खोला पार गर्थिम केही गरी डुबिहालेमा हामीहरु छदै छम् भन्थेपछि विस्तारै विस्तारै उनीहरुले नै सिकाए छप्के खेल्न पनि, दिनभरी खोलामा पौडेपछि थकाई, तिर्खा र भोक लागेपछि हामी फेरी पौवामा फर्किन्थ्यौ अनि एक एक अम्खोरा श्वास नफेरी सर्वत पानी खाइन्थ्यो ।

यत्तिन्जेलसम्म उता भान्सामा खिर, हलुवा, रोटी तयार भइसकेको हुन्थ्यो अनि रामु अंकलले एउटा डालोमा हलुवा, खिर रोटी मिसाएर केटाकेटीहरुलाई प्रसाद हातमा हो भन्दै हात हातमा दिनुहुन्थ्यो दिनभरीको भोक र थकाईले गर्दा होला त्यो प्रसाद त सेकेन्ड मै सकिन्थ्यो । तर सकिएर के गर्नु प्रसाद दुई चोटी खाने चिज होइन’ भन्दै दोस्रो पटक प्रसाद खान नपाइने, सबैले थोरै थारै प्रसाद खाइसकेपछि बिहान टिपाएको नामको आधारमा नाम भन्दै एक एक टपरी घर लगेर घरमा रहेका बाँकी मान्छेहरुलाई भन्दै प्रसाद पाएपछि बिहान सरजाम ल्याएको रुमालमा प्रसाद पोको पारी घर तर्फ उकालो लागिन्थ्यो । बाटोमा जाँदै गर्दा हामीहरु कुरा गथ्र्यौ यस्तो अक्षय तृतीया त महिनामा दुई तीन पटक आउनुनी ।

तर दु:खको कुरा त्यो अक्षय तृतीया वर्षको एक पटक मात्रै आइरह्यो । समय बित्यो त्यो बेलाका साथीसँगीहरुको पनि खै कता कता छुटे । अब ती दिन सम्झनामा मात्रै छन् ।